Ευρωπαϊκό Μουσείο Άρτου

Το Ευρωπαϊκό Μουσείο Άρτου ιδρύθηκε το 2005, εκθέτοντας με μεράκι και αγάπη τους καρπούς ενός πολυετούς, συλλεκτικού έργου. Ένα παλιό αρχοντικό στον Βαρνάβα Αττικής μετατράπηκε σε Μουσείο Άρτου και φιλοξενεί πάνω από 3.000 κεντημένα είδη ψωμιού με διακόσμηση από την Ελλάδα και 40 χώρες του εξωτερικού.

Ααρχιτσέλιγκας καβάλα στο άσπρο άλογο και με την άσπρη κάπα στους ώμους,
πηγαίνει στην εκκλησιά του Αγίου Μόδεστου, στο χωριό Ροδιανή, να λειτουργηθεί.
Κατά τη λαϊκή ρήση: «Καβάλα πάν’ στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε!»

Ο Άγιος Μόδεστος ήταν Πατριάρχης Ιεροσολύμων και μαρτύρησε αποκεφαλισθείς από τους ειδωλολάτρες. Νεαρός ακόμα ο άγιος Μόδεστος ήταν βοσκός βοδιών και θεραπευθείς των κατοικίδιων ζώων. Έγινε γνωστός στην περιοχή της Παλαιστίνης για τα θαύματά του, γιατρεύοντας τα ασθενούντα ζώα με τη δύναμη της πίστεως που είχε και διάγοντας «βίον ενάρετον». Από ποιμένας ζώων έγινε και ποιμένας ανθρώπων, όταν εκοιμήθη ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Ζαχαρίας και ο λαός, σύμφωνα με τη συνήθεια που είχαν τότε στην περιοχή, μαζεύτηκε στην εκκλησία, έκλεισε και σφράγισε τις θύρες του Ναού και αυτόν που θα άνοιγε τις πύλες του Ναού δια της προσευχής, αυτόν θα ανακήρυσσαν Αρχιεπίσκοπο. Διότι θα ήταν θέλημα Θεού να Αρχιερεύσει.

Η μουσταλευριά είναι ένα φθινοπωρινό γλυκό με υψηλή θρεπτική αξία. Όπως προδίδει και το όνομά της, παρασκευάζεται από μούστο και αλεύρι! Αν έχετε φρέσκο μούστο αξίζει να φτιάξετε μουσταλευριά και να γευτείτε όλη τη νοστιμιά του φρέσκου χυμού των σταφυλιών.

Ο Τρύγος και το κρασί στην Ελλάδα του χθες και του σήμερα

Μπαίνοντας ο Σεπτέμβρης, σε όλη την Ελλάδα, από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας, ξεκινάει ο τρύγος, μια εργασία κοπιαστική και απαιτητική, μα ταυτόχρονα χαρά και γιορτή, σωστό πανηγύρι στο οποίο συμμετέχει ολόκληρη η οικογένεια και η τοπική κοινωνία. Όμορφα πράγματα, απλά, αριστοτεχνικά, λες, βαλμένα μέσα στη ζωή των ανθρώπων της Ελληνικής υπαίθρου και στην Ελληνική παράδοση, δημιουργώντας αισθήματα και συναισθήματα που έδιναν νόημα και χρώμα στη ζωή, αλλά που τώρα έγιναν δυστυχώς λήθη… Χρόνο με το χρόνο, από τη δεκαετία του 1960 περίπου και μετά, ένα – ένα όσο μεγάλωναν οι γονείς μας εγκαταλείπονταν τ’ αμπέλια. Θράσεψε ο τόπος με άλλα σπάρτα. Ποτίστηκαν τα χώματα με φυτοφάρμακα και δηλητήρια ξενόφερτα… Ο τρύγος, όπως τον ξέραμε, μόνο σε λαογραφικά πανηγύρια γίνεται πια για φολκλορικούς λόγους. Ελάχιστοι τρυγούν πλέον με τον παραδοσιακό τρόπο. Ο τρύγος έχασε την παλαιά του αίγλη… Το πάτημα στα πατητήρια αντικαταστάθηκε με πιεστήρια, αλεστικές και διαχωρεστικές ή φυγοκεντρικές μηχανές. Η μεταφορά γίνεται πλέον σε πλαστικά δοχεία ή κλούβες φορτωμένα σε αγροτικά αυτοκίνητα. Πού να βρεθούν κάρα και μουλάρια… Ο καθαρισμός των βαρελιών γίνεται με χημικά καθαριστικά, δίχως να μοσχοβολάει πια το ξύλο του βαρελιού όπως θυμόμαστε… Μόνο το κόψιμο των σταφυλιών γίνεται ακόμη παραδοσιακά. Αλλά χωρίς πίτες, τσίπουρο, κολατσό και μια στάλα ξεκούραση από όλο εκείνο το χαρούμενο σμήνος ανθρώπων που με γέλια, φωνές και τραγούδια χαιρόταν τον τρυγητή…

Η Ανδριώτικη Βεγγέρα, το Μελεκούνι της Ρόδου, η Κεραμική παράδοση της Σίφνου, τα Πανηγύρια της Ικαρίας, οι Μάντρες της Λήμνου και η Καλαντήρα της Νισύρου, από σήμερα αποτελούν προστατευόμενα έθιμα, παραδοσιακές τέχνες και κοινωνικές τελετουργίες της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς των Ελλήνων.

Vincent van Gogh, «Το μάζεμα της ελιάς» (La cueillette des olives),
Δεκ. 1889, Αθήνα, Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τον αγαπημένο χειμωνιάτικο καρπό;

Τα κάστανα υπήρξαν ανέκαθεν ένας από τους πιο δημοφιλείς καρπούς! Ψημένα ή βραστά, ως έδεσμα ή ως γλύκισμα, τα κάστανα με τη μοναδική και φίνα γεύση τους και την εξαιρετική θρεπτική τους αξία κατέχουν μια από τις πρώτες θέσεις στη γαστρονομία του χειμώνα. Η εικόνα του καστανά στις γωνιές της πόλης, το ψήσιμό τους στο τζάκι, η παρουσία τους στη γέμιση της χριστουγεννιάτικης γαλοπούλας, αλλά και τα σιροπιαστά μαρόν γλασέ στο βάζο μας, συνδέουν τα κάστανα με την οικογενειακή θαλπωρή, την εκλεκτή διατροφή και τις γιορτινές μέρες!

Έζησα τ’ όνομα το αγαπημένο
Στον ίσκιο της γιαγιάς ελιάς…
Οδυσσέας Ελύτης, Ήλιος ο Πρώτος

Τοπίο με ελαιόδεντρα στην Άμφισσα

Η ελιά είναι γένος καρποφόρων δέντρων της οικογένειας των Ελαιοειδών (Oleaceae), το οποίο συναντάται πολύ συχνά στην Ελλάδα. Ο καρπός του ονομάζεται επίσης «ελιά» και από αυτόν παράγεται το ελαιόλαδο. Τα ελαιόδεντρα μεταφέρθηκαν στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο από Φοίνικες εμπόρους. Ξεκινώντας από την Ελλάδα, ταξίδεψαν στη συνέχεια στη νότια Ευρώπη και έφτασαν σε χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Αυτό εξηγεί γιατί οι Έλληνες θεωρούνται οι πρώτοι που καλλιέργησαν ελαιόδεντρα στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο. Η ελιά υπήρξε το σύμβολο της θεάς Αθηνάς. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, πατρίδα της ελιάς είναι η Αθήνα και η πρώτη ελιά φυτεύτηκε από την Αθηνά στην Ακρόπολη. Μέσα από την ιστορία μας ανακαλύπτουμε ότι η ελιά όχι μόνον αποτελεί σύμβολο ειρήνης, σοφίας, γονιμότητας, ευημερίας και δόξας, αλλά μας προσφέρει προστασία, έμπνευση και τροφή.

Τρύγος στη Μαγνησία

Το μικρό κίτρινο λουλούδι Sempreviva πήρε το όνομά του από την ιταλική λέξη «sempre» που σημαίνει «πάντοτε» και τη μετοχή του ρήματος «vivere» που σημαίνει «ζω». Δηλαδή, σε ελεύθερη μετάφραση, σημαίνει το λουλούδι που «ζει παντοτινά»… Οι Βενετσιάνοι κατακτητές χάρισαν αυτό το όνομα στο μικρό, αμάραντο λουλούδι που μοιάζει αποξηραμένο και διατηρεί το χρώμα του για πολλά χρόνια χωρίς καθόλου νερό! Στην πραγματικότητα, αυτό που διατηρείται για πάντα δεν είναι το μικροσκοπικό άνθος, το οποίο μαραίνεται, αλλά τα μικρά, κίτρινα αχυρώδη φύλλα, που το περιβάλλουν.

Νέα έρευνα δείχνει ότι το 40% των τροφίμων καταλήγει στα σκουπίδια, με πάνω από τις μισές ποσότητες να πετιούνται στην παραγωγή, πολύ πριν φτάσουν στο καλάθι του καταναλωτή. Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα είναι βαρύ.

Μακεδονικό παραδοσιακό τραγούδι της αγάπης από το χωριό Νέος Παντελεήμονας Πιερίας. Πρόκειται για τοπικό τραγούδι σε δίσημο ρυθμό (2/4), το οποίο συνήθως τραγουδιόταν κατά την περίοδο της άνοιξης, μετά το Πάσχα μέχρι και τις αρχές του καλοκαιριού. Χορεύεται ως τοπικός γρήγορος χασάπικος με λαβή από τους ώμους. Στο κοντινό Λιτόχωρο Πιερίας χορεύεται ως συρτό στα τρία με ρυθμικό κούνημα των χεριών.