13 Σεπτεμβρίου

Στις 13 Σεπτεμβρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά και γεραίρει τη μνήμη του Αγίου Αριστείδου, του επιφανούς και ευγλωττότατου αυτού Αθηναίου φιλοσόφου και πανευφήμου μάρτυρος του Χριστού, ο οποίος έμεινε γνωστός στην Εκκλησιαστική Ιστορία και Πατρολογία από την περίφημη απολογία του υπέρ των διωκομένων χριστιανών.

Συνέχεια →

Πολυδύναμος πολιτιστικός χώρος για την αναβίωση της παραδοσιακής τέχνης του σταμπωτού ενδύματος και την τυποβαφική τέχνη η πρώην Βιοτεχνία Ελληνικών Μαντηλιών στο Μεταξουργείο

Συνέχεια →

Ευχετήρια κάρτα εποχής

Με αφηγητή τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Νίκο Βατόπουλο, ένας εορταστικός περίπατος στην Αθήνα του 1921 ακολουθώντας τη διαδρομή από «την πάνδημη βόλτα στο Ζάππειο ως την αγορά τροφίμων στην Αθηνάς, και από τα παιχνιδάδικα της Αιόλου και της Ερμού ως τους υπαίθριους πάγκους γύρω από το Δημοτικό Θέατρο και την Εθνική Τράπεζα στη σημερινή πλατεία Κοτζιά».

Συνέχεια →

Νικόλαος Ι. Σαρίπολος
(Λάρνακα 1817 – Αθήνα 1887)

Ο Νικόλαος Ι. Σαρίπολος, μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του νομικού κόσμου του 19ου αιώνα, απεβίωσε στην Αθήνα στις 17/29 Δεκεμβρίου 1887

Εξέχουσα προσωπικότητα του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού του 19ου αιώνα, ο Νικόλαος Ι. Σαρίπολος θεωρείται ένας εκ των θεμελιωτών του Δημοσίου Δικαίου στη χώρα μας, με καθοριστική συμβολή προπάντων στην ανάπτυξη του Συνταγματικού Δικαίου.

Πέραν πάσης αμφιβολίας, ο Σαρίπολος συγκαταλέγεται στους ευρωπαίους επιστήμονες του δικαίου που θεμελίωσαν, στα μέσα του 19ου αιώνα, το πολιτειακό δίκαιο των εθνικών κρατών της ηπειρωτικής Ευρώπης, πάνω στις βάσεις του πολιτικού φιλελευθερισμού και της νεαρής τότε αστικής δημοκρατίας, όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο Γεώργιος Κασιμάτης, ομότιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε έκδοση του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, που είναι αφιερωμένη στον Σαρίπολο.

Σπυρίδων Προσαλέντης, «Νικόλαος Ι. Σαρίπολος»
Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Ο Νικόλαος Σαρίπολος γεννήθηκε στη Λάρνακα της Κύπρου στις 13/25 Μαρτίου 1817. Πατέρας του ήταν ο μεγαλέμπορος Ιωάννης Σαρίπολος (Σαρίπογλους), με καταγωγή από τα Λεύκαρα της Λάρνακας, και μητέρα του η Χρυσηίς Πελεντρίδου, που είλκε την καταγωγή της από εύπορη οικογένεια της Λεμεσού. Οι σφαγές που έλαβαν χώρα στην τουρκοκρατούμενη Κύπρο το 1821 και η δήμευση της περιουσίας του Ιωάννη Σαριπόλου ανάγκασαν την οικογένειά του να καταφύγει στην Τεργέστη. Εκεί ο μικρός Νικόλαος διδάχτηκε τα πρώτα ελληνικά γράμματα από έλληνες δασκάλους και στη συνέχεια φοίτησε στην Ελληνική Σχολή της πόλης. Το 1830 επέστρεψε μαζί με τους γονείς του στη Μεγαλόνησο, έπειτα από την αμνηστία που χορήγησε ο σουλτάνος στους φυγάδες μετά τη λήξη της Ελληνικής Επαναστάσεως, και φοίτησε στη Σχολή της Λάρνακας.

Ο Νικόλαος Ιω. Σαρίπολος παντρεύτηκε το 1847 και απέκτησε εννέα παιδιά.
Η πολυμελής οικογένειά απεικονίζεται στον ανωτέρω πίνακα της Αθηνάς Σαριπόλου

Το 1836 (ή, κατ’ άλλη πηγή, το 1837) ο έφηβος Νικόλαος μετέβη στο Παρίσι, προκειμένου να σπουδάσει, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του χήρου πατέρα του, που δεν ήθελε να τον αποχωριστεί σε τόσο νεαρή ηλικία. Εκεί, παρά τις σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και τα προβλήματα υγείας που κλήθηκε να αντιμετωπίσει, κατάφερε, χάρη στον πρωτοφανή ζήλο και την ευφυΐα του, να πραγματοποιήσει τους υψηλούς στόχους του. Έτσι, αφού πρώτα έκανε επί δύο έτη σπουδές ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, στράφηκε μετά τον θάνατο του πατέρα του και κατόπιν προτροπής του Ιωάννη Κωλέττη στη νομική επιστήμη, λαμβάνοντας μάλιστα τον τίτλο του διδάκτορος το 1844.

Ο Σαρίπολος εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1845 κατόπιν προσκλήσεως του τότε πρωθυπουργού Κωλέττη και διετέλεσε από το 1846 έως το 1852 (τότε απομακρύνθηκε από τη θέση του για πολιτικούς λόγους) καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου και του Δικαίου των Εθνών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στη συνέχεια, και επί μία δεκαετία, άσκησε τη δικηγορία, γεγονός που τον κατέστησε έναν ευπορότατο ελεύθερο επαγγελματία, ενώ από το 1854 έως το 1860 υπηρέτησε ως νομικός σύμβουλος στο υπουργείο Εσωτερικών.

Νικόλαος Νικ. Σαρίπολος
(Αθήνα 1876-1944)

Μετά την έξωση του Όθωνα, το 1862, ο Σαρίπολος ανέλαβε και πάλι τα καθηγητικά του καθήκοντα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ εξελέγη πληρεξούσιος της «Β’ εν Αθήναις Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως» και διαδραμάτισε, ως εισηγητής, πρωταγωνιστικό ρόλο στο μείζονος σημασίας ζήτημα της σύνταξης του τελικού σχεδίου του Συντάγματος του 1864, δηλαδή στη διαμόρφωση του νέου καταστατικού χάρτη της χώρας. Ο Σαρίπολος ανέπτυξε φιλική σχέση με τον βασιλιά Γεώργιο Α’, στον οποίον εξέφραζε συχνά τις απόψεις του για ζητήματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Διατήρησε την καθηγητική έδρα του έως το 1875, όταν παύθηκε εκ νέου. Από τότε, και έως το τέλος του βίου του, μετήλθε και πάλι το δικηγορικό επάγγελμα.

Η οικία Σαριπόλου στη βορειοδυτική γωνία επί της συμβολήςτων οδών Πατησίων και Χαλκοκονδύλη,
ένα από τα ελάχιστα δείγματα νεογοτθικού ρυθμού στην Αθήνα. Κατεδαφίστηκε το 1960…

Ο Σαρίπολος υπηρέτησε με το σπουδαίο ερευνητικό, διδακτικό και συγγραφικό έργο του τρεις βασικούς κλάδους του Δημοσίου Δικαίου: το Συνταγματικό Δίκαιο, το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο και το Ποινικό Δίκαιο. Ειδικότερα, με το σύγγραμμά του «Πραγματεία του Συνταγματικού Δικαίου» έθεσε τις βάσεις διδασκαλίας του Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο Σαρίπολος, εταίρος ξένων ακαδημιών, με φήμη που εκτεινόταν σαφώς πέραν των ορίων της ελληνικής επικράτειας, κατέλειπε μεγάλο αριθμό συγγραμμάτων (επί ζητημάτων νομικών, ιστορικών, πολιτικών κ.ά.), που φανερώνουν την ευρυμάθεια και το βάθος των γνώσεών του (είναι χαρακτηριστικό ότι έγραφε ποιήματα και μελετούσε συστηματικά τους αρχαίους συγγραφείς έως το τέλος της ζωής του).

Το 1863 άρχισε να γράφει τα απομνημονεύματά του, τα οποία εκδόθηκαν το 1889, μετά τον θάνατό του (αυτή ήταν η επιθυμία του), από τη χήρα του, Αριάδνη Σαριπόλου. Ο Νικόλαος Ι. Σαρίπολος απεβίωσε στην Αθήνα στις 17/29 Δεκεμβρίου 1887. Ο γιος του Νικόλαος Ν. Σαρίπολος (Αθήνα, 1876-1944) υπήρξε επίσης διαπρεπής νομοδιδάσκαλος με σημαντικό έργο.

Ακολουθώντας τα βήματα των προγόνων της, η Σοφία Σαριπόλου (1916-1963), κόρη του συνταγματολόγου Νικολάου Ν. Σαριπόλου και εγγονή του πρώτου συνταγματολόγου της Ελλάδας Νικολάου Ι. Σαριπόλου, κληροδότησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ακίνητο μεγάλης αξίας επί των οδών Πατησίων, Δώρου και Σατωβριάνδου, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για την οικονομική ενίσχυση αρίστων απόρων φοιτητών της Φιλοσοφικής, για την πραγματοποίηση μεταπτυχιακών σπουδών και τη δημοσίευση των βιβλίων τους.

Το Αμφιθέατρο Σαριπόλων

Σήμερα, το μεγάλο αμφιθέατρο του τελευταίου ορόφου της Νομικής Σχολής Αθηνών, στην ταράτσα του ιστορικού κτηρίου της οδού Σόλωνος, είναι αφιερωμένο στους δύο διαπρεπείς νομικούς, Νικόλαο Ιωάννου Σαρίπολο και Νικόλαο Νικολάου Σαρίπολο, των οποίων τα συγγράμματα εξακολουθούν ν’ αποτελούν αντικείμενο διδασκαλίας και εξέτασης στις Νομικές σχολές της χώρας μας και να εμπνέουν τους νομομαθείς, θεωρούμενα ως θεμελιώδη έργα των κλάδων του δημοσίου και του συνταγματικού μας δικαίου.

Το Αμφιθέατρο Σαριπόλων είναι γνωστό σε όλους τους φοιτητές της Νομικής καθώς και σε πολλούς ακόμα φοιτητές άλλων Σχολών, που το έχουν κατά καιρούς επισκεφτεί και χρησιμοποιήσει. Ο χώρος του συνδέθηκε με την εξέγερση των φοιτητών της Νομικής κατά της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών, την περίοδο Φεβρουαρίου – Μαρτίου 1973, και όσοι περάσαμε από τα έδρανά του, θυμόμαστε τα συνθήματα εκείνου του ξεσηκωμού που είχαν απομείνει στους τοίχους των διαδρόμων που οδηγούσαν στη μεγάλη αίθουσα, ανάμεσα σε αφίσες, γκράφιτι και ανακοινώσεις των νεωτέρων χρόνων, μέχρι την πρόσφατη ανακαίνιση του κτηρίου που τα εξαφάνισε…

Εξεγερμένοι φοιτητές στην ταράτσα της Νομικής Σχολής Αθηνών, τον Φεβρουάριο 1973
Επάνω και πίσω αριστερά διακρίνονται τα παράθυρα του Αμφιθεάτρου Σαριπόλων

Η Νομική Σχολή Αθηνών ιδρύθηκε το 1837, μαζί με το Πανεπιστήμιο του Όθωνος, και κατά τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας της αριθμούσε εικοσιτρείς (23) φοιτητές. Αρχικά στεγάστηκε στο αρχοντικό Κλεάνθη στην Πλάκα, αργότερα όμως μετακόμισε στο κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου επί της ομωνύμου οδού και τελικά, βρήκε τη μόνιμη έδρα της στο κτήριο της συμβολής των οδών Σόλωνος και Σίνα, στο κέντρο της Αθήνας, στο οποίο παραμένει έως και σήμερα.

Τιμώντας το συνολικό έργο του πατέρα και υιού Σαριπόλου και την καθοριστική προσφορά τους στη νομική επιστήμη και στο δίκαιο, η Νομική Σχολή Αθηνών τους αφιέρωσε ένα από τα μεγαλύτερα αμφιθέατρά της, το Αμφιθέατρο Σαριπόλων. Είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής σε εκείνους καθώς και σε άλλους πρωτοπόρους καθηγητές, όπως ο Κωνσταντίνος Προβελέγγιος, ο Χριστόδουλος Κλωνάρης, ο Τζωρτζ Φέδερ, ο Λέων Μελάς, που δημιούργησαν και θεμελίωσαν από το μηδέν τη Νομική Επιστήμη στο νεώτερο Ελληνικό κράτος.

Το όνομα του πατέρα και υιού Σαριπόλου έχει δοθεί και σε κεντρικές οδούς της πόλης των Αθηνών (στην περιοχή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου) και του Δήμου Καλλιθέας Αττικής καθώς επίσης και σε κεντρική πλατεία της Λεμεσού στην Κύπρο, ιδιαίτερης πατρίδας της μητέρας του Νικολάου Ιω. Σαριπόλου, Χρυσηίδας (Τσικινέττας) Πελενδρίδη.

Η Πλατεία Σαριπόλου στη Λεμεσό στα μέσα του 20ού αιώνα

Πηγές:
– Γιάννης Σεργόπουλος, «Στο ΕΑΤ-ΕΣΑ: Μια μαρτυρία για τα χρόνια της δικτατορίας», εκδ. Πόλις, Αθήνα 2019, σελ. 61-64.
– Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Ιστορία και Προοπτικές», σε: uoa.gr
– Εύη Ρούτουλα, Αμφιθέατρο Σαριπόλων, σε: anastasiosds.blogspot.com
– Βαγγέλης Στεργιόπουλος, «Νικόλαος Ι. Σαρίπολος – Ο πατέρας του Συνταγματικού Δικαίου», σε: in.gr
– Λούης Περεντός, «Ο Σαρίπολος Νικόλαος από τα Λεύκαρα γεννήθηκε στη Λάρνακα ( 1817-1887)», σε: larnakaonline.com.cy – Πασχάλης Κιτρομηλίδης, Ήβη Μαυρομούστακου, Παναγιώτης Δημητρόπουλος, Ιωάννης Στριμπής, Μαρία Λιαδή, Έρη Σταυροπούλου, Λύντια Τρίχα, επιμέλεια: Γεώργιος Κασιμάτης, Άννα Καραπάνου, «Νικόλαος Ι. Σαρίπολος. Η πολυδιάστατη προσωπικότητα του πατέρα του συνταγματικού δικαίου», Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα 2011.

18 Μαΐου – Διεθνής Ημέρα Μουσείων

Όταν ο στρατός κατοχής έμπαινε στην πρωτεύουσα, τον Απρίλη του 1941, είχε πια συμπληρωθεί το έργο της απόκρυψης των αρχαίων θησαυρών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΑΜ). Έξι ολόκληρους μήνες, όσο κράτησε το Αλβανικό έπος, χρειάσθηκαν για να φυλαχθούν τα αρχαία μας που για την τύχη τους τόσο ανησύχησε ο λαός μας, στο άκουσμα του πολέμου. Η όψη του μουσείου τον Απρίλη του 1941, γυμνωμένου από όλο το περιεχόμενό του, ήταν μια εικόνα ερήμωσης. Οι τοίχοι γυμνοί, τα δάπεδα πολλών αιθουσών σκαμμένα για να ταφούν μερικά αγάλματα, οι προθήκες άδειες… Μιλώ για το παλαιό κτήριο του Ziller· η νέα πτέρυγα της οδού Μπουμπουλίνας μόλις είχε παραδοθεί.

Οι άδειοι χώροι του παλαιού κτηρίου έγιναν σύντομα πολύτιμοι με την κατάληψη πολλών υπηρεσιών από τις δυνάμεις της κατοχής. Όλες οι υπηρεσίες του Κεντρικού Ταχυδρομείου μεταφέρθηκαν στις αίθουσες του Μουσείου δεξιά από τα προπύλαια και εκεί έμειναν ως το τέλος του πολέμου. Στο μεγάλο κεντρικό τμήμα του, εκεί που ήταν η Μυκηναϊκή και Αιγυπτιακή αίθουσα, στεγάστηκε η Κρατική Ορχήστρα. Σε μια αίθουσα της μεσημβρινής πλευράς προς την οδό Τοσίτσα, απομονωμένη με τοίχο από τις άλλες του Ταχυδρομείου, φυλάχτηκαν κιβώτια με αρχαία της αιγυπτιακής συλλογής και άλλα.

Στη δυτική πλευρά, αριστερά από τα προπύλαια, καθώς και σε όλη τη βορεινή, τάφηκαν ένα πλήθος αρχαία, πρώτος ο κολοσσιαίος κούρος του Σουνίου, όσα δεν μεταφέρθηκαν στα υπόγεια. Πώς έγινε αυτό, θα το εξηγήσω αμέσως. Τα πατώματα του Μουσείου με τα ωραία μωσαϊκά του 19ου αι. ήσαν στρωμένα πάνω σε επίχωση. Αυτή η επιχωμάτωση ύψους αρκετών μέτρων αποτελούσε το μόνο στερεό βάθρο του κτηρίου, που το συγκρατούσαν οι εξωτερικοί τοίχοι. Καθιζήσεις γίνονταν παροδικά στις παρυφές δύο αιθουσών και για την εξασφάλιση των μεγαλυτέρων αγαλμάτων είχαν σφηνωθή στα μέλη τους βαριά σίδερα.

Καθώς λοιπόν το παλαιό κτήριο δεν είχε υπόγεια αλλά μόνο χώμα, σωτήρια για τη φύλαξη των αρχαίων στάθηκαν τα υπόγεια κυρίως της νέας πτέρυγας (ισόγεια από την εσωτερική αυλή) προς την οδό Ηρακλείου και Μπουμπουλίνας. Εκεί, έξι ολόκληρους μήνες, συγκεντρώνονται τα γλυπτά, τα χάλκινα και τα πήλινα (αγγεία και ειδώλια). Πολύ πρωί, πριν να δύση η σελήνη, συγκεντρώνονταν στο Μουσείο όσοι είχαν αναλάβει την εργασία τούτη, νύκτα έφευγαν το βράδυ για να πάνε στα σπίτια τους.

Η φύλαξη των γλυπτών έγινε ανάλογα με τη σημασία του καθενός, μέσα σε κάθε κιβώτιο ή πάνω στο χώμα. Αρκετά σπουδαία αγάλματα μεταφέρθηκαν σε φυσικά κρησφύγετα της Αθήνας για να αποφευχθεί η συγκέντρωση σε έναν τόπο. Τα μεγάλα χάλκινα αγάλματα σκεπάστηκαν, πριν ταφούν, με μαύρα πισσόχαρτα, με πίσσα αλείφτηκαν μέσα και έξω οι κάσσες, μια αναγκαία προφύλαξη από την υγρασία. Όλο το πλήθος των μικρών χαλκίνων φωτογραφήθηκε πριν από τον εγκιβωτισμό τους. Αυτά γίνονταν κάτω στα υπόγεια, ενώ ψηλά, στο παλαιό κτήριο, ο παλαίμαχος μακαρίτης γλύπτης Ανδρέας Παναγιωτάκης εφρόντιζε για το κατέβασμα κολοσσικών αγαλμάτων σε βαθείς λάκκους.

Ο τότε Έφορος των γλυπτών Γιάννης Μηλιάδης κατεύθυνε και ρύθμιζε την εργασία αυτή. Αλλά προβλήματα παρουσίασαν οι πολλές χιλιάδες της Συλλογής αγγείων και μικροτεχνημάτων και δεν θα ήταν δυνατόν το περιτύλιγμα τόσου πλήθους μικρών αντικειμένων χωρίς την αυθόρμητη βοήθεια και λίγων ξένων αρχαιολόγων. Το όνομα του μακαρίτη Otto Walter, Διευθυντού του Αυστριακού Ινστιτούτου, αξίζει να μνημονευθή με ξεχωριστή ευγνωμοσύνη, όπως και του Άγγλου Allan Wace, για τη συμπαράστασή τους στη φύλαξη των αρχαίων της Μυκηναϊκής Συλλογής.

Σε όλη την εργασία του ξεριζώματος και του εγκιβωτισμού των αρχαίων της συλλογής, αγγείων και μικροτεχνημάτων, πρωτοστατούσε ο μακαρίτης αρχιτεχνίτης Γεώργιος Κοντογιώργης, ένας από τους τεχνίτες του Μουσείου που τόσα πρόσφεραν και προσφέρουν στην ανάδειξη και την ασφάλεια των αρχαίων. Ξεχωριστή μέριμνα δόθηκε στη συγκέντρωση και τον εγκιβωτισμό των πολυτίμων αντικειμένων της συλλογής, χρυσών, δακτυλιολίθων κ.ά. Αφού κλείστηκαν σε κάσσες, σφραγίσθηκαν και στάλθηκαν μαζί με τις κάσσες των πολυτίμων της Μυκηναϊκής Συλλογής στην Τράπεζα της Ελλάδος. Στα βαθειά υπόγειά της φυλάχθηκαν όλοι οι θησαυροί αυτοί στα χρόνια του πολέμου και ύστερα, έως ότου τελείωσαν οι κτηριακές εργασίες.

Επιτροπές από άλλους ανωτάτους υπαλλήλους παραλάμβαναν από τους υπευθύνους του Μουσείου τα αρχαία πριν εγκιβωτιστούν. Η αρίθμηση των κιβωτίων γινόταν με προσοχή, πρωτόκολλα σχηματίζονταν. Για το ενδεχόμενο βομβαρδισμού του Μουσείου, όλα τα υπόγεια όπου αποτέθηκαν τα γλυπτά, τα μικροτεχνήματα και τα χάλκινα σκεπάστηκαν έως ψηλά με ένα παχύ στρώμα στεγνής άμμου, ενώ εξωτερικά όλα τα παράθυρα εκρύφθηκαν με απανωτούς σάκκους άμμου.

Όσες γωνιές του Μουσείου απόμειναν ελεύθερες χρησιμοποιήθηκαν σιγά – σιγά για διαφόρους σκοπούς. … Για τα γραφεία των υπαλλήλων του Μουσείου έμεινε μόνο το πρώτο πάτωμα της νέας πτέρυγας, προς την οδό Τοσίτσα και Μπουμπουλίνας. Εκεί συγκεντρώθηκε και η άχρηστη πια σκευή του, το πλήθος των άδειων προθηκών, αλλά και τα κιβώτια με το περιεχόμενο ενός άλλου Μουσείου, του Εθνολογικού Μουσείου του Αγώνα. … Αρκετοί πίνακες της Εθνικής Πινακοθήκης, μικροί και μεγαλύτεροι, καθώς και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους ασφαλίστηκαν στους φιλόξενους χώρους του Εθνικού Μουσείου. …

Η σημαντικότερη ζημία έγινε στο παλαιό κτήριο τις ημέρες του Δεκεμβριανού εφιάλτη. Βόμβες έπεσαν στη στέγη που ήταν όλη ξύλινη, δεν έφθασαν όμως έως τα αρχαία μάρμαρα τα θαμμένα βαθειά στο χώμα. Μια τελευταία περιπέτεια δεν κράτησε ευτυχώς πολύ. Όταν το Υπουργείο Προνοίας έφυγε από το επάνω πάτωμα της νέας πτέρυγας, χρησίμευσε όλο τούτο, ύστερα από τα Δεκεμβριανά, για φυλακές των κρατουμένων. Διάλυση, χάος, ερήμωση του σεβαστού κτηρίου, αβάσταχτο κρύο στους χειμώνες της πείνας, η ανία του ατέλειωτου καλοκαιριού, δεν ήταν ωστόσο αρκετά για να διώξουν την πίστη τη ριζωμένη βαθειά, ούτε να κλονίσουν τη συναίσθηση της υποχρέωσης να φρουρηθούν τ’ αρχαία μας από την ανθρώπινη μανία της καταστροφής. Αντίθετα, τόνωναν τον ενθουσιασμό των υπευθύνων και όταν τελείωσαν τα δεινά, άναψε η θέρμη για τον ξαναγεννημό του Εθνικού Μουσείου.

* Αποσπάσματα από κείμενο της αρχαιολόγου Σέμνης Καρούζου, που είχε δημοσιευτεί στα Πρακτικά του Α’ Συνεδρίου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Αθήνα, 30 Μαρτίου – 3 Απριλίου 1967).

Η Σέμνη Καρούζου, το γένος Παπασπυρίδη, έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών, στις 8 Δεκεμβρίου 1994, έχοντας καταφέρει να διαγράψει σπουδαία πορεία στο επιστημονικό πεδίο όπου δραστηριοποιήθηκε επί πολλές δεκαετίες (χρόνος υπηρεσίας 1921-1964). Η γεννηθείσα το 1897 Καρούζου υπήρξε σύζυγος του διακεκριμένου αρχαιολόγου και ακαδημαϊκού Χρήστου Καρούζου, διευθυντή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΑΜ) από το 1942 έως το 1964. Η Καρούζου, αφού εργάστηκε αρχικά ως επιμελήτρια αρχαιοτήτων στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, διετέλεσε έφορος της Συλλογής Αγγείων και Μικροτεχνίας του ΕΑΜ από το 1933 έως το 1964.

«Δυστυχώς ήλθε ο πόλεμος και οι Έλληνες αρχαιολόγοι υπέστησαν τη σκληρή δοκιμασία
να ξηλώσουν οι ίδιοι με τα χέρια τους τα Μουσεία μας δια να κρύψουν και διαφυλάξουν
τα αρχαία από τους κινδύνους του πολέμου»

Γ. Μηλιάδης, Απόσπασμα ραδιοφωνικής συνέντευξης (1953)

Ένα συγκλονιστικό βίντεο ντοκουμέντο για την επιχείρηση κατάχωσης των αρχαίων αγαλμάτων και θησαυρών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου σε υπόγειους και πλαϊνούς χώρους του κτηρίου από τους υπαλλήλους του, τον Δεκέμβρη του 1940, προκειμένου να σωθούν από τη λεηλασία, τη βαρβαρότητα και τους βομβαρδισμούς του πολέμου που ξεκινούσε… Τα αρχαία, αφού καταχώθηκαν με κάθε προφύλαξη και προσοχή, καταγράφηκαν σε λεπτομερείς καταλόγους που τηρούσαν οι άνθρωποι του μουσείου και έμειναν καθ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής σκεπασμένα με τόνους χώμα και άμμο, προκειμένου να κρυφτούν από τον εχθρό και να αντέξουν σε πιθανούς κραδασμούς από βομβαρδισμούς και επιθέσεις. Όταν οι Ναζί μπήκαν στην Αθήνα βρήκαν το μουσείο άδειο. Το κτήριο επιτάχθηκε και κατέστη χώρος υπηρεσιών των Γερμανών. Στα υπόγεια και μέσα στους σκαμένους τοίχους του τα αρχαία αγάλματα αναπαύονταν προφυλαγμένα περιμένοντας -και αυτά- την ώρα της λευτεριάς!

https://www.facebook.com/watch/?v=413228783588786

Πηγή: in.gr

Οι μεταδόσεις του σταθμού του Πολυτεχνείου κατά την εξέγερση του Νοέμβρη του 1973

Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου ήταν παράνομος ραδιοφωνικός σταθμός ο οποίος λειτούργησε για ελάχιστες ημέρες, το 1973, το τελευταίο έτος της δικτατορίας των Συνταγματαρχών με έδρα το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ο σταθμός ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 15 Νοεμβρίου του 1973 ύστερα από την πρωτοβουλία φοιτητών του Πολυτεχνείου για να ξεσηκώσουν τον λαό κατά της χούντας. Η πιο γνωστή φράση του είναι:

«Εδώ Πολυτεχνείο, Εδώ Πολυτεχνείο, σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζομένων μαθητών, των ελεύθερων αγωνιζομένων Ελλήνων».

Συνέχεια →

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), το πρώτο πανεπιστημιακό ίδρυμα της ελεύθερης Ελλάδος

Συνέχεια →

Ήταν μεσάνυχτα της 15ης προς 16η Οκτωβρίου του 1960, όταν στους δρόμους της Αθήνας ήχησε για τελευταία φορά το «καμπανάκι» του τραμ. Σχεδόν μισό αιώνα αργότερα, στις 19 Ιουλίου του 2004, το τραμ επέστρεψε..

Συνέχεια →