Η Τυρινή ή Τυροφάγος είναι η τελευταία εβδομάδα της περιόδου των Αποκριών. Ονομάστηκε έτσι επειδή από το ξεκίνημά της απαγορεύεται η κατανάλωση κρέατος, ενώ αντίθετα επιτρέπεται η κατανάλωση αυγών και γαλακτοκομικών προϊόντων. Η τελευταία μέρα της εβδομάδας αυτής είναι η Κυριακή της Τυρινής και από την επομένη, η οποία είναι η Καθαρά Δευτέρα, ξεκινάει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή για το Πάσχα.

Η «Κούπα» είναι παλαιό παραδοσιακό επιτραπέζιο τραγούδι του κεφιού, του ξεφαντώματος και του ατέλειωτου γλεντιού. Προέρχεται από την Κάρπαθο της Δωδεκανήσου αλλά το συναντάμε και στη Δυτική Κρήτη σε καταγραφές του 1850 από τον Παύλο Βλαστό.

Τα ξύλα φλέγονται, θα γίνουν πυρωμένα κάρβουνα και οι άνθρωποι που χορεύουν τριγύρω τους, ξυπόλυτοι, με εικονίσματα και μαντήλια στα χέρια, θ’ αρχίσουν να πυροβατούν, να πατούν με γυμνά τα πέλματά τους πάνω στα πυρακτωμένα κάρβουνα…

Πάνω από εκατό χρόνια ιστορίας μετράει πλέον το «κουρμπάνι», μια παραδοσιακή γιορτή, ένα έθιμο, που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από την ανατολική Θράκη και αναβιώνει αδιάλειπτα, κάθε χρόνο, στο Καλαμπάκι της Δράμας, ανήμερα της εορτής του Αγίου Αθανασίου, σε μια προσπάθεια των νεότερων να κρατηθούν ζωντανές οι μνήμες του παρελθόντος.

Ευρωπαϊκό Μουσείο Άρτου

Το Ευρωπαϊκό Μουσείο Άρτου ιδρύθηκε το 2005, εκθέτοντας με μεράκι και αγάπη τους καρπούς ενός πολυετούς, συλλεκτικού έργου. Ένα παλιό αρχοντικό στον Βαρνάβα Αττικής μετατράπηκε σε Μουσείο Άρτου και φιλοξενεί πάνω από 3.000 κεντημένα είδη ψωμιού με διακόσμηση από την Ελλάδα και 40 χώρες του εξωτερικού.

Πληθώρα εθίμων και παραδόσεων, με ρίζες βαθιά στον χρόνο, αναβιώνουν την ημέρα των Θεοφανείων σε κάθε γωνιά της Ελλάδας

Με αγιασμό και ρίψη του σταυρού στη θάλασσα γιορτάζεται η βάπτιση του Ιησού Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ανήμερα τα Θεοφάνεια. Οι πιο τολμηροί θα βουτήξουν στα παγωμένα νερά της θάλασσας σε λιμάνια, αλλά και σε ποτάμια και λίμνες, και θα συναγωνιστούν ποιος θα πιάσει τον σταυρό. Αυτός που θα τον ανεβάσει στην επιφάνεια οι πιστοί θεωρούν ότι θα έχει καλή τύχη και υγεία όλο τον χρόνο.

Δεν έχουν τέλος τα έθιμα του Δωδεκαημέρου στην Ελλάδα, Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς. Ένα ιδιαίτερο γευστικό έθιμο των χωριών της Θράκης συνδέεται με τη γεύση. Πρόκειται για την εβρίτικη «αλμυρή βασιλόπιτα», που μεταξύ των φύλλων της έκρυβε, εκτός από το παραδοσιακό φλουρί, καρπούς, ξυλάκια ή άλλα υλικά της φύσης με διαφορετικούς συμβολισμούς -άλλο σχετιζόταν με την καλή υγεία, άλλο με την καλή σοδειά, άλλο με το μοίρασμα των αγροτικών εργασιών κατά το νέος έτος. Εδώ παραθέτουμε μια φανταστική συνταγή κρεατόπιτας από την Ανατολική Θράκη, που σήμερα ανήκει στην Τουρκία. Την έφτιαχναν την Πρωτοχρονιά και της έβαζαν κανονικά το φλουρί μέσα είτε κατά την προετοιμασία είτε κατά την κοπή. Η πίτα κοβόταν και σερβιριζόταν σε πιάτα, το φλουρί (αν δεν είχε μπει στην προετοιμασία) έμπαινε σε ένα ψημένο κομμάτι, τα πιάτα μπερδεύονταν μεταξύ τους από την οικοδέσποινα και κάθε παρευρισκόμενος διάλεγε το δικό του ελπίζοντας να είναι ο τυχερός.

Τα «Σπάργανα του Χριστού» είναι οι ηπειρώτικες χριστουγεννιάτικες τηγανίτες, ένα από τα ωραιότερα γλυκά του τόπου μας, που η θύμησή του μας γεμίζει συγκίνηση και φέρνει στον νου στιγμές, εικόνες και πρόσωπα αγαπημένα. Και τούτο, γιατί για να φτιάξουν τα σπάργανα οι μανάδες μας μαζεύονταν δυο – τρεις γειτόνισσες μαζί κι εκεί, γύρω απ’ τη φωτιά, ακούγαμε ιστορίες και παράξενες δοξασίες του Δωδεκαημέρου, χιλιοειπωμένες μεν, αλλά που πάντα τις περιμέναμε με την ίδια αδημονία, αφήνοντας την παιδιάστικη φαντασία μας να ταξιδεύει… Αξιοσημείωτο είναι ότι αναφορές στα Σπάργανα του Χριστού πέρασαν μέχρι και στα Κάλαντα των Χριστουγέννων στην Ήπειρο, αφού το έθιμο είναι ευρύτατα διαδεδομένο τόσο στην πρωτεύουσα, στα Γιάννενα, όσο και σε άλλες πόλεις και σε όλα τα χωριά της περιοχής!

Ααρχιτσέλιγκας καβάλα στο άσπρο άλογο και με την άσπρη κάπα στους ώμους,
πηγαίνει στην εκκλησιά του Αγίου Μόδεστου, στο χωριό Ροδιανή, να λειτουργηθεί.
Κατά τη λαϊκή ρήση: «Καβάλα πάν’ στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε!»

Ο Άγιος Μόδεστος ήταν Πατριάρχης Ιεροσολύμων και μαρτύρησε αποκεφαλισθείς από τους ειδωλολάτρες. Νεαρός ακόμα ο άγιος Μόδεστος ήταν βοσκός βοδιών και θεραπευθείς των κατοικίδιων ζώων. Έγινε γνωστός στην περιοχή της Παλαιστίνης για τα θαύματά του, γιατρεύοντας τα ασθενούντα ζώα με τη δύναμη της πίστεως που είχε και διάγοντας «βίον ενάρετον». Από ποιμένας ζώων έγινε και ποιμένας ανθρώπων, όταν εκοιμήθη ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Ζαχαρίας και ο λαός, σύμφωνα με τη συνήθεια που είχαν τότε στην περιοχή, μαζεύτηκε στην εκκλησία, έκλεισε και σφράγισε τις θύρες του Ναού και αυτόν που θα άνοιγε τις πύλες του Ναού δια της προσευχής, αυτόν θα ανακήρυσσαν Αρχιεπίσκοπο. Διότι θα ήταν θέλημα Θεού να Αρχιερεύσει.

.

Στην Κάσο, ανήμερα στη γιορτή του Σταυρού, γίνεται το μεγάλο πανηγύρι του αποκαλόκαιρου

Στην καρδιά της μικρής πατρίδας, στο τέρμα της άγονης γραμμής, η πάνδημη αυτή γιορτή του αποκαλόκαιρου είχε πάντα μια ξεχωριστή θέση στη ζωή και στις καρδιές των απανταχού Κασιωτών. Όχι μόνο γιατί είναι το μοναδικό πανηγύρι του νησιού που το παραδοσιακό πιάτο του γλεντιού είναι νηστίσιμο, αλλά και επειδή είναι συναισθηματικά αναβαπτισμένο στα κασιώτικα μυστήρια.

Καλό μήνα Αύγουστο!

«Ὁ Αὔγουστος ελούζονταν
λούζοντας τὴν ἀστροφεγγιὰ
κι ἀπὸ τὰ γένια του ἔσταζαν
ἄστρα καὶ γιασεμιά.
Αὔγουστε μῆνα καὶ Θεὲ
σὲ σένανε ὁρκιζόμαστε
πάλι τοῦ χρόνου νὰ μᾶς βρεῖς
στὸ βράχο νὰ φιλιόμαστε»

Οδυσσέας Ελύτης

3 Ιουλίου

Ο χριστιανός άγιος του έρωτα που γιορτάζεται στα Ανώγεια