Ο νέος ιερός ναός Αγίου Ανδρέα Πατρών (1908) σε σχέδια Εμίλ Ρομπέρ

Ο ιερός ναός Αγίου Ανδρέα Πατρών δεσπόζει στη δυτική πλευρά του κέντρου της Πάτρας. Μαζί με τον διπλανό παλαιό ναό του Αγίου Πρωτοκλήτου Αποστόλου, που οικοδομήθηκε στο διάστημα 1836-1843 στη θέση όπου μαρτύρησε, σε σχέδια Λυσάνδρου Καυταντζόγλου, αποτελούν ένα λαμπρό ιερό προσκύνημα ολόκληρης της Χριστιανοσύνης.

Συνέχεια →

31 Αυγούστου

«Χρυσῆν κορωνίδ’ οἷα, σεμνὴ Παρθένε,
Τῷ τοῦ χρόνου τίθημι σὴν Ζώνην τέλει.
Θέντο σορῷ Ζώνην πρώτῃ Πανάγνου Τριακοστῇ»

Μετά την Κοίμηση της Θεοτόκου, που κατά τις υπάρχουσες μαρτυρίες συνέβη το 47 μ.Χ., όταν η Παναγία μας ήταν σε ηλικία 59 ετών, στη Γεθσημανή, στην οικία του Ευαγγελιστού Ιωάννη, στον οποίο ο Ιησούς την είχε εμπιστευτεί από τον Σταυρό Του, διασώθηκαν εκτός από τα σπάργανα του τάφου Της, δύο από τα θεομητορικά της άμφια, η Εσθήτα και η Ζώνη Της.

Σύμφωνα με την παράδοση, η Παναγία κατασκεύασε η ίδια τη Ζώνη Της με τρίχες καμήλας. Τις τελευταίες ώρες της επίγειας ζωής της, κοντά της βρέθηκαν με τρόπο θαυμαστό, «επί νεφελών» οι Απόστολοι οι οποίοι εκείνη την περίοδο δεν ήταν όλοι στα Ιεροσόλυμα, αλλά σε μακρινούς τόπους όπου κήρυτταν το Ευαγγέλιο. Όταν εκοιμήθη η Θεοτόκος, οι Απόστολοι με ψαλμούς και ύμνους, εναπόθεσαν την Αγία Σορό της σε «καινόν μνημείον» στη Γεθσημανή, ενώ τρεις ημέρες μετά την κοίμησή της, η Παναγία μετέστη στους ουρανούς.

Η Τίμια Ζώνη της Παναγίας όπως φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους

Κατά θείαν οικονομίαν, ο Απόστολος Θωμάς, ευρισκόμενος στις Ινδίες, δεν ήταν παρών στην κηδεία της Θεομήτορος. Εκεί, μετά από τρεις ημέρες, και ενώ τελούσε τη Θεία Λειτουργία, βρέθηκε στη Γεθσημανή με θαυμαστό τρόπο και υπήρξε μάρτυρας της μεταστάσεώς της. Τότε παρακάλεσε την Παναγία να του δώσει για ευλογία τη Ζώνη της και εκείνη, καθώς ανέβαινε στους ουρανούς, του έριξε το Ιερό κειμήλιο. «Πρὸς δόξαν ἀκήρατον, ἀνερχομένη Ἁγνή, χειρί σου δεδώρησαι, τῷ Ἀποστόλῳ Θωμᾷ, τὴν πάνσεπτον Ζώνην σου», ψάλλουμε στο απολυτίκιο της εορτής της Καταθέσεως της Τιμίας Ζώνης.

Στη συνέχεια, ο Άγιος Απόστολος Θωμάς έτρεξε προς τον τάφο της Θεοτόκου, όπου συνάντησε τους άλλους Αποστόλους να προσεύχονται και τους παρακάλεσε να ανοίξουν τον τάφο για να προσκυνήσει το θεοδόχο σώμα Της. Έτσι αποφάσισαν, για χάρη του Αποστόλου που δεν πρόφτασε, ν’ ανοίξουν τον τάφο. Αλλά όταν τον άνοιξαν, μεγάλη κατάπληξη και θαυμασμός τους κυρίευσε όλους. Το σώμα έλειπε και στο μνήμα κείτονταν μόνο το σεντόνι με το οποίο είχαν τυλίξει το σώμα της Παναγίας. Η Παναγία αναστήθηκε και σωματικά ανελήφθη από τη γη στους ουρανούς χαρίζοντας θαυμαστή δύναμη στους Αποστόλους για το δύσκολο και τεράστιο έργο που είχαν ήδη ξεκινήσει.

Η ανακομιδή της τίμιας Ζώνης της Θεοτόκου, άλλοι λένε ότι έγινε από τον βασιλιά Αρκάδιο και άλλοι από το γιο του Θεοδόσιο τον Β’. Η μεταφορά έγινε από την Ιερουσαλήμ στην Κωνσταντινούπολη και την τοποθέτησαν σε μια χρυσή θήκη, που ονομάσθηκε αγία Σωρός. Όταν πέρασαν 410 χρόνια, ο βασιλιάς Λέων ο Σοφός άνοιξε την αγία αυτή Σωρό για τη βασίλισσα σύζυγό του Ζωή, που την διακατείχε πνεύμα ακάθαρτο. Όταν λοιπόν άνοιξε την αγία Σωρό, βρήκε την τίμια Ζώνη της Θεοτόκου να ακτινοβολεί υπερφυσικά. Και είχε μια χρυσή βούλα, που φανέρωνε το χρόνο και την ήμερα που μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Αφού λοιπόν την προσκύνησαν, ο Πατριάρχης άπλωσε την τιμία Ζώνη επάνω στη βασίλισσα, και αμέσως αυτή ελευθερώθηκε από το δαιμόνιο. Όποτε όλοι δόξασαν τον Σωτήρα Χριστό και ευχαρίστησαν την πανάχραντη Μητέρα Του, η οποία είναι για τους πιστούς φρουρός, φύλαξ, προστάτις, καταφυγή, βοηθός, σκέπη, σε κάθε καιρό και τόπο, ήμερα και νύκτα.

Στη συνέχεια η Αγία Ζώνη τεμαχίστηκε και τεμάχιά της μεταφέρθηκαν σε διάφορους ναούς της Κωνσταντινούπολης. Μετά την άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους το 1204 μ.Χ., κάποια τεμάχια αρπάχτηκαν από τους βάρβαρους και απολίτιστους κατακτητές και μεταφέρθηκαν στη Δύση. Ένα μέρος όμως διασώθηκε και παρέμεινε στην Κωνσταντινούπολη και μετά την απελευθέρωση της Πόλης από τον Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο. Φυλασσόταν στον ιερό ναό της Θεοτόκου των Βλαχερνών. Η τελευταία αναφορά για το άγιο λείψανο είναι ενός ανώνυμου Ρώσου προσκυνητή στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ του 1424 και 1453 μ.Χ. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τούς Τούρκους το 1453 μ.Χ., είναι άγνωστο τι απέγινε το υπόλοιπο μέρος της Αγίας Ζώνης. Έτσι, το μοναδικό σωζόμενο τμήμα είναι αυτό που φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου. Με εξαιρετικά περιπετειώδη τρόπο έφτασε εκεί.

Ο Άγιος Κωνσταντίνος είχε κατασκευάσει έναν χρυσό σταυρό για να τον προστατεύει στις εκστρατείες. Στη μέση του σταυρού είχε τοποθετηθεί τεμάχιο Τιμίου Ξύλου. Ο σταυρός έφερε επίσης θήκες με άγια λείψανα Μαρτύρων και ένα τεμάχιο της Τιμίας Ζώνης. Όλοι οι βυζαντινοί αυτοκράτορες έπαιρναν έκτοτε αυτό τον σταυρό στις εκστρατείες τους. Το ίδιο έπραξε και ο αυτοκράτορας Ισαάκιος Β’ Άγγελος (1185-1195) σε μία εκστρατεία εναντίον του ηγεμόνα των Βουλγάρων Ασάν. Νικήθηκε όμως και μέσα στον πανικό ένας ιερέας τον πέταξε στο ποτάμι για να μην τον βεβηλώσουν οι εχθροί. Μετά από μερικές μέρες όμως οι Βούλγαροι τον βρήκαν. Έτσι πέρασε στα χέρια του Ασάν.

Ιερά Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους

Οι Βούλγαροι ηγεμόνες, μιμούμενοι τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες, έπαιρναν μαζί τους στις εκστρατείες τον σταυρό. Σε μία μάχη όμως εναντίον των Σέρβων ο βουλγαρικός στρατός νικήθηκε από τον Σέρβο ηγεμόνα Λάζαρο (1371-1389). Ο Λάζαρος αργότερα δώρισε τον σταυρό του Αγίου Κωνσταντίνου στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου μαζί με το τεμάχιο της Τιμίας Ζώνης.

Οι Άγιοι Πατέρες της Ιεράς Μονής διασώζουν και μία παράδοση σύμφωνα με την οποία η Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου αφιερώθηκε στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Στ’ Καντακουζηνό (1341-1354), ο οποίος στη συνέχεια παραιτήθηκε από το αξίωμα, εκάρη μοναχός με το όνομα Ιωάσαφ και μόνασε στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου.

Τα θαύματα που πραγματοποίησε και πραγματοποιεί η Τιμία Ζώνη είναι πολλά. Βοηθά ειδικά τις στείρες γυναίκες να αποκτήσουν παιδί, αν ζητήσουν με ευλάβεια τη βοήθειά της Παναγίας. Στις περιπτώσεις αυτές τους δίδεται τεμάχιο κορδέλας που έχει ευλογηθεί στη λειψανοθήκη της Αγίας Ζώνης και είναι αναρίθμητες οι αναφορές για γυναίκες που μπόρεσαν μετά να αποκτήσουν παιδί.

Η Αγία Ζώνη Κυψέλης

Σαν ένα μικρό ορθόδοξο στολίδι δεσπόζει στην περιοχή της Κυψέλης, η μικρή εκκλησία της Αγίας Ζώνης, δίπλα ακριβώς από τον μεγαλόπρεπο ναό που φέρει το ίδιο όνομα. Η εκκλησία βρίσκεται στον πεζόδρομο της Αγίας Ζώνης, από τον οποίο έχει ονοματοδοτηθεί ευρύτερα η συνοικία. Τον ναΐσκο έχτισε, κατά το διάστημα 1843-1857, ο ρώσος πρέσβης στην Ελλάδα Αλέξανδρος Πέτρου Οζερώφ, από κοινού με την σύζυγό του Όλγα, προκειμένου να αποτελέσει εκκλησία της οικογένειάς του.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Αλέξανδρος Οζερώφ επέλεξε χωροταξικά αυτή την περιοχή για να κτίσει την εκκλησία, διότι του είχε συμβεί εκεί ένα μικρό θαύμα, το οποίο τον υπεκίνησε για λόγους ευλάβειας, να οικοδομήσει τον ναΐσκο. Συγκεκριμένα, καθώς περνούσε έφιππος από την περιοχή στην οποία υφίστατο τα προηγούμενα χρόνια εκκλησάκι, το οποίο ισοπεδώθηκε στις μάχες του 1821-1827, χτύπησε σε κάτι χαλάσματα και πέφτοντας από το άλογό του, αντίκρισε σε παρακείμενο βράχο λαξευμένη μια εικόνα της Παναγίας βρεφοκρατούσας, η οποία φορούσε ζώνη με δυο αγγέλους που εδέοντο.

Την οικοδόμηση του ναού είχε επιμεληθεί ένας έμπειρος ρώσος ιερωμένος, ο οποίος είχε επιμεληθεί και την αναστήλωση της ρώσικης εκκλησίας επί της οδού Φιλελλήνων, ο Αντονίν Καπούστιν.

Εις ό,τι αφορά την αρχιτεκτονική του τεχνοτροπία, ο ναΐσκος είναι σταυροειδής με τρούλο. Έχει ένα πανέμορφο υψηλής αισθητικής τέμπλο. Την αγιογραφία στις τέσσερις εικόνες του τέμπλου είχε φιλοτεχνήσει τον 19ο αιώνα, ο μοναχός Γεννάδιος Παπαδόπουλος, που είχε πραγματώσει λαμπρές σπουδές ζωγραφικής στη Μόσχα και στο Άγιον Όρος και από το 1850 μόναζε στη Μονή Πετράκη.

Ο Γεννάδιος Παπαδόπουλος ανέπτυξε στενούς δεσμούς με την οικογένεια του κτήτορα πρέσβη Οζερώφ και ανέλαβε κατ’ επιθυμία της εφημέριος του ναού, μέχρι τον θάνατό του, στα 1864. Οπότε και ετάφη ο μοναχός στον αύλειο χώρο της εκκλησίας.

Παραπλεύρως του μικρού ιστορικού ναού της Αγίας Ζώνης, ευρίσκεται ο μεταγενέστερος ναός της Αγίας Ζώνης, που με τη λαμπρότητα και την περικαλλή κατασκευή του, ξεχωρίζει στην ευρύτερη περιοχή. Αποπερατώθηκε το 1927 και είναι επενδυμένος αισθητικά με σπουδαίες τοιχογραφίες και ξακουστά γλυπτά. Ακόμα παράπλευρα στον μικρό ναό της Αγίας Ζώνης, ευρίσκεται ενεπίγραφος μαρμάρινος τάφος, με το επίγραμμα «Αλέξανδρος Οζερώφ, πρέσβης Ρωσίας 1843, συλλέξας απέθετο οστά Ελλήνων ηρώων μαχητών 1821-1829 πεσόντων εις μάχας εν Γαλατσίω Αττικής υπέρ πίστεως και πατρίδος».

Η μικρή Αγία Ζώνη εορτάζει κάθε χρόνο στις 2 Ιουλίου και ο μεγάλος ομώνυμος ναός στις 31 Αυγούστου. Αναμφίβολα η μικρή Αγία Ζώνη με το ιστορικό της κλέος και τα ευλαβή χαρακτηριστικά της, αποτελεί ένα από τα σημαντικά ορθόδοξα πολιτισμικά μνημεία της Αθήνας μας.

Πηγές: users.sch.gr, saint.gr, pemptousia.gr

Στις 30 Νοεμβρίου εορτάζει ο Πρωτόκλητος Απόστολος Άγιος Ανδρέας, αδελφός του Αποστόλου Πέτρου, που μαρτύρησε στην Πάτρα, της οποίας είναι και πολιούχος. Πρόκειται για έναν δημοφιλή άγιο του χειμώνα, του οποίου η γιορτή συμπίπτει με την τελευταία ημέρα του φθινοπώρου. Η λαϊκή λατρεία του Αγίου Ανδρέα περιλαμβάνει δοξασίες, φόβους, ελπίδες και αντιλήψεις, έθιμα και συνήθειες, με μαγικό, δεισιδαίμονα χαρακτήρα. Παράγοντες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της λατρείας ήταν οι εξής:

Συνέχεια →

30 Ιουνίου

«Τιμῶ θεόπτας δώδεκα Χριστοῦ φίλους,
Ἥρωας ἄνδρας καὶ θεοὺς τολμῶ λέγειν.
Δώδεκα εὐκλεέας τριακοστῇ ἀγείρει μύστας»

Στις 30 Ιουνίου η Εκκλησία μας εορτάζει τη Σύναξη των αγίων ενδόξων δώδεκα Αποστόλων του Χριστού. Οι άγιοι Δώδεκα Απόστολοι είναι εκείνοι που τους επέλεξε ο Κύριός μας, για ν’ αποτελέσουν τον πυρήνα της Εκκλησίας και να γίνουν οι συνεχιστές του απολυτρωτικού έργου Του στον κόσμο. Το Αποστολικό αξίωμα είναι το πιο τιμητικό αξίωμα στην Εκκλησία και υπερέχει από κάθε άλλο. Οι άγιοι Απόστολοι έφεραν εις πέρας την τιμητική αποστολή τους με τη βοήθεια και τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, που έλαβαν κατά την ημέρα της Πεντηκοστής. Είναι αυτοί που αφιέρωσαν τη ζωή τους κοντά στον Χριστό. Είναι οι αφοσιωμένοι μαθητές του Κυρίου, που Τον ακολούθησαν μέχρι το τέλος της επίγειας πορείας Του. Είναι εκείνοι οι οποίοι έδωσαν και την ίδια τους τη ζωή για την αγάπη του Χριστού. Όλο το είναι τους ήταν αφιερωμένο στον Χριστό.

Συνέχεια →

29 Ιουνίου

«Σταύρωσις εἷλε κήρυκα Χριστοῦ Πέτρον,
Τομὴ δὲ Παῦλον, τὸν τεμόντα τὴν πλάνην.
Τλῆ ἐνάτῃ Σταυρὸν Πέτρος εἰκάδ’ ἄορ δέ γε Παῦλος»

Σήμερα, 29η Ιουνίου, η Αγία Εκκλησία μας πανηγυρίζει τους πρωτοκορυφαίους αγίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο. Ο Απόστολος Πέτρος εργάσθηκε και μερίμνησε κυρίως για τους Χριστιανούς που προήλθαν από την τάξη των Ιουδαίων, ο δε Απόστολος Παύλος, έχοντας ως αφετηρία τους Ιουδαίους, απευθύνθηκε εν συνεχεία στα έθνη, δηλαδή στους ειδωλολάτρες.

Συνέχεια →

11 Ιουνίου

«Καὶ σὸς μαθητής, Χριστέ, Βαρθολομαῖος,
Μιμούμενός σε, σταυρικὸν φέρει πάθος»

«Ὑπὲρ λίθον σάπφειρον, ὡς γραφὴ λέγει,
Τοὺς συντρίβοντας εἶχε Βαρνάβας λίθους»

«Ἑνδεκάτῃ σταύρωσαν ἐρίφρονα Βαρθολομαῖον»

Ο Βαρθολομαίος ήταν από τους δώδεκα Απόστολους του Κυρίου και κήρυξε το Ευαγγέλιο στους Ινδούς στους οποίους και παρέδωσε το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Αλλά στην Ουρβανούπολη οι ειδωλολάτρες τον σταύρωσαν και έτσι ένδοξα τελείωσε τη ζωή του με το μαρτύριο.

Συνέχεια →

26 Μαΐου

«Καρποὺς ἐνεγκών, Κάρπε, δεκτοὺς Κυρίῳ,
Φέρεις καθ’ ὥραν τὴν τελευτὴν ὡς τρύγην.
Εἰκάδι ἕκτῃ Κάρπος ἀπὸ χθονὸς ἵπτατο μακρῆς»

Ο Άγιος Απόστολος Κάρπος έζησε στα χρόνια του βασιλιά Νέρωνα (52 μ.Χ.) και συναριθμείτε με τους εβδομήκοντα μαθητές του Κυρίου. Ήταν συνεργάτης του Αποστόλου Παύλου, όπως αναφέρεται στη Β’ προς Τιμόθεον επιστολή του (δ’ 13) και εργάσθηκε για τη διάδοση του Ευαγγελίου στην περιοχή της Τρωάδος. Έπειτα, έγινε επίσκοπος στη Βάρνα της Θράκης (ο δε Σ. Ευστρατιάδης, αναφέρει Βέρροια της Θράκης), όπου με την αγία του ζωή και τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, έγινε πνευματικός αστέρας πρώτου μεγέθους και φώτισε με τις θείες διδασκαλίες του όλη την επικράτεια της επισκοπής του.

Συνέχεια →

Μετά την Ανάσταση του Χριστού, οι μαθητές Του δεν μπορούσαν να πιστέψουν το γεγονός. Ο Χριστός εμφανίστηκε στις Μυροφόρες και στη Μαρία τη Μαγδαληνή. Ταυτόχρονα, στον τάφο Του έσπευσαν οι απόστολοι Ιωάννης και Πέτρος για να βρουν το σώμα Του, αλλά βρήκαν μονάχα τα νεκρικά σπάργανα με τα οποία τον είχαν τυλίξει, όπως επίσης και την πετσέτα (το σουδάριο), με το οποίο είχαν καλύψει την τίμια κεφαλή Του. Ο Χριστός, εν τω μεταξύ, προκειμένου να βοηθήσει τους μαθητές Του να καταλάβουν το θαυμαστό γεγονός το οποίο είχε συμβεί, εμφανιζόταν συνεχώς.

Συνέχεια →

8 Μαΐου

Υπήρξε «ὁ μαθητής ὅν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς», «ὃς καὶ ἀνέπεσεν ἐν τῷ δείπνῳ ἐπὶ τὸ στῆθος αὐτοῦ» (Ιω. κα’ 20). Ο μόνος που Τον ακολούθησε με θάρρος ακόμα και κάτω από τον σταυρό και στον οποίον ο Κύριος εμπιστεύτηκε την Παναγία μητέρα Του. Ο συγγραφέας του τετάρτου Ευαγγελίου και του θαυμαστού βιβλίου της Αποκαλύψεως με το οποίο ολοκληρώνεται η Αγία Γραφή. Έως το τέλος της επίγειας ζωής του, σε βαθιά γεράματα, δίδασκε προς όλους την «καινή εντολή» του Χριστού, το «αγαπάτε αλλήλους».

Συνέχεια →

15 Φεβρουαρίου

Ο Άγιος Ονήσιμος, ένας από τους εβδομήκοντα Αποστόλους, ήταν δούλος στο σπίτι του Ρωμαίου άρχοντα Φιλήμονος, ο οποίος καταγόταν από τη Φρυγία και έγινε Χριστιανός από τον Απόστολο Παύλο. Ο Ονήσιμος έφυγε κρυφά από τον κύριό του και μετέβη στη Ρώμη σε επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου. Έτσι αφιερώθηκε στη Διακονία της Εκκλησίας και των Χριστιανών.

Συνέχεια →

22 Ιανουαρίου

«Ἔρωτι θείων Τιμόθεος στεμμάτων,
Τυφθεὶς βάκλοις, ἔβαψε γῆν ἐξ αἱμάτων.
Εἰκάδι δευτερίῃ πνεῦμ’ ἤρθη Τιμοθέοιο»

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μας παρέχουν οι Πράξεις των Αποστόλων και οι Επιστολές του Αποστόλου Παύλου, ο Τιμόθεος ήταν ο πιο αγαπητός μαθητής του και ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του. Το όνομά του είναι ελληνικό και σημαίνει «αυτός που τιμά τον Θεό», αλλά και «αυτόν που τιμά ο Θεός». Ο Άγιος Απόστολος Τιμόθεος γεννήθηκε στα Λύστρα της Λυκαονίας, από Έλληνα πατέρα και Ιουδαία μητέρα, την Ευνίκη.

Συνέχεια →