Ασημοχώρι Καρδίτσας
Ο Δεκέμβριος είναι ο δωδέκατος μήνας και τελευταίος του Γρηγοριανού Ημερολογίου, με διάρκεια 31 ημερών. Η ονομασία του ετυμολογείται από τη λατινική λέξη December, η οποία προέρχεται από το αριθμητικό decem (δέκα), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο Δεκέμβριος ήταν ο δέκατος κατά σειρά μήνας. Στη συνέχεια, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, το ρωμαϊκό ημερολόγιο έγινε δωδεκάμηνο. Ο Δεκέμβριος μετακινήθηκε στη δωδέκατη θέση, αλλά διατήρησε την παλιά του ονομασία, παρ’ ότι τον 2ο αιώνα μ.Χ. ο ρωμαίος αυτοκράτορας Κόμμοδος θέλησε να τον μετονομάσει σε Αμαζόνιο, προς τιμήν της σύζυγό του Βρουτίας, που ήταν όμορφη σαν Αμαζόνα.
Στην αρχαία Αθήνα ο Δεκέμβριος ισοδυναμούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Μαιμακτηριώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Ποσειδεώνα, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον θεό Ποσειδώνα. Οι κυρίαρχες γιορτές ήταν τα Πομπαία και τα Βραυρώνια.
Κλαυσί Ευρυτανίας
Στο λαϊκό καλεντάρι ο Δεκέμβριος ονομάζεται Ασπρομηνάς και Χιονιάς για το πυκνό του χιόνι. Οι Ρωμαίοι είχαν δύο σημαντικές γιορτές τον Δεκέμβριο: Τα «Σατουρνάλια», προς τιμήν του θεού Σατούρνους (ο Κρόνος των Ελλήνων), ήταν γιορτή χαράς και ξενιασιάς, όπου εκτός από τις καθιερωμένες θυσίες, κυρίαρχη θέση είχαν η ανταλλαγή δώρων και τα τυχερά παιγνίδια. Διαρκούσαν από τις 17 έως τις 23 Δεκεμβρίου. Ακολουθούσαν στις 25 Δεκεμβρίου τα Βρουμάλια, γιορτή του χειμερινού ηλιοστασίου, όπου τιμούσαν τον Ήλιο, που ως θεότητα του φωτός ταυτιζόταν με τον Μίθρα των Περσών. Και στις δύο γιορτές θυσίαζαν χοίρους, τους οποίους στη συνέχεια κατανάλωναν.
Οι παγανιστικές αυτές γιορτές ήταν αρκετά δημοφιλείς και επέζησαν έως το 12ο αιώνα, παρά τις απαγορεύσεις, κληροδοτώντας σε μας τις δοξασίες και τους θρύλους για τους καλικάντζαρους και τα άλλα δαιμόνια. Η Χριστιανική Εκκλησία προσπάθησε να επωφεληθεί από τη δημοφιλία των δύο αυτών εορτών και να τις καταπολεμήσει ως ειδωλολατρικές, τοποθετώντας τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με μία θεωρία. Η άλλη θεωρία στηρίζεται σε ημερολογιακούς υπολογισμούς για να απαντήσει στο ερώτημα πώς επιλέχθηκε η 25η Δεκεμβρίου ως ημέρα εορτασμού των Χριστουγέννων.
Εκτός από τα Χριστούγεννα, που κυριαρχούν τον Δεκέμβριο, με τα θρησκευτικά και κοσμικά τους συμφραζόμενα, ξεχωριστή θέση έχουν από θρησκευτικής πλευράς και τα λεγόμενα «Νικολοβάρβαρα», που περιλαμβάνουν τις εορτές της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου), του Αγίου Σάββα (5 Δεκεμβρίου) και του Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου).
Πισοδέρι Φλώρινας
Ο Δεκέμβρης του Γιάννη Τσαρούχη
Παροιμίες
«Άγια Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας αποκρίθη: “Μαζέψτε ξύλα κι άχυρα και σύρτε και στο μύλο, γιατί ο Αι-Νικόλας έρχεται με χιόνια φορτωμένος”».
«Αν πρωιμίσει η μυγδαλιά κι ανθίσει το Δεκέμβρη,
βαρύς χειμώνας κι όψιμος θε νά ‘ρθει να μας εύρει».
«Δεκέμβρη με τα κρύα σου και πώς θα ξεκρυώσω».
«Δεκέμβρη μου, με πάγωσες
και πώς να ξεπαγώσω;
Μήνα μου σαρακοστιανέ
καλέ, Χριστουγεννιάτη!».
«Δεκέμβρης και δεν έσπειρες, λίγο σιτάρι θα ’χεις».
«Δεκέμβρης μας επλάκωσε, το κρύο μας φαρμάκωσε».
«Δεκέμβρης με γιορτές, Χριστουγέννων διακοπές».
«Δεκέμβρης Χριστού γέννηση κι ο καλός μας χρόνος».
«Μπήκε ο Δεκέμβρης; Δίκαιος όποιος έσπειρε».
«Το τραγούδι με τον τρύγο το Δεκέμβρη παραμύθι».
«Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού (ή χρυσάφι τ’ Αλωνάρη)».
«Ως τ’ Αγίου Νικόλαου οι τοίχοι βράζουνε κι ύστερα ξυλιάζουνε».
Μικρό Χωριό Ευρυτανίας
Καλό μήνα Δεκέμβρη! Καλά Χριστούγεννα με υγεία και χαρά για όλους!
Δεκέμβριος
Κάποτε, μικρό παιδάκι, χώθηκα στην καμινάδα
μες στου χρόνου εκεί τη στάχτη, μες στο μαύρο καταρράχτη
‘κει που κρύβονται οι ώρες, τα μελλούμενα, οι αιώνες
και τα όνειρα κρυμμένα κι όλοι οι άνθρωποι είναι ένα.
Είδα θάλασσα ν’ απλώνει απ’ των αστεριών τη σκόνη
το χρυσό που έγινε αλάτι μέσα στου Χριστού τη φάτνη
είδα το χαρτί που ομιλεί, είδα τον Άγιο Βασίλη
των ονειροπόλων μόχθους, τους μικρούς κρυφούς μου πόθους.
Τους κακούς και τους γαϊδάρους κι όλους του καλικαντζάρους
που όλο κόβουν στον ανήλιο, κόβουν της ζωής το ξύλο
σπάν’ κλωστές, τα ρούχα λύνουν και ότι γράφεις σου το σβήνουν
να σε πάνε εκεί σου τάζουν που ποτέ δεν εορτάζουν.
Κι ύστερα βγήκα στο χιόνι κι όλοι οι άνθρωποι ήταν μόνοι
οι καρδιές όλο κρυώναν γιατί οι γιορτές τελειώναν
κι όπως είδα τα αγιασμένα, τα παλιά, τα ξεχασμένα
λέω να τα πεις ωραία για να κάνουμε παρέα.
(Στίχοι, μουσική, ερμηνεία: Ορφέας Περίδης)
Δεκέμβριος
Έξω χιονίζει, κοιτάξτε παιδιά!
Άσπρες νιφάδες γελούν στα κλαδιά
πόση χαρά!
Μες στους δρόμους γιορτή
παίζουν μεγάλοι, μικροί.
Δεκέμβριος, Δεκέμβριος
φώτα, στολίδια, χαρά!
Δεκέμβριος, Δεκέμβριος
δώρα και «Χρόνια Πολλά»!
Ήρθαν Χριστούγεννα, ελάτε ξανά
να τραγουδήσουμε το Ωσσανά
Ήρθαν Χριστούγεννα κι όλοι στη γη
γιορτάζουν τον λυτρωτή.
Δεκέμβριος, Δεκέμβριος
φώτα, στολίδια, χαρά!
Δεκέμβριος, Δεκέμβριος
δώρα και «Χρόνια Πολλά»!
Τέλειωσε ο χρόνος, ας πούμε ένα «Γεια!»
Σε λίγο έρχεται η νέα χρονιά.
πόση χαρά!
Μες στους δρόμους γιορτή
τρέχουν μεγάλοι, μικροί.
Δεκέμβριος, Δεκέμβριος
φώτα, στολίδια, χαρά!
Δεκέμβριος, Δεκέμβριος
δώρα και «Χρόνια Πολλά»!
(Μουσική, στίχοι, ερμηνεία: Έρως, άλμπουμ «Ο Γεροχρόνος και οι Μήνες», 2001)
Δόξα Δεκέμβρη μήνα
Στολίζω δέντρο με τα χιόνια του Χριστού
τραπέζι στρώνω με τα δώρα του χειμώνα
εσύ το φως ενός ορίζοντα κλειστού
που ρο φορώ του ταξιδιού μου αρραβώνα.
Ανάβω φώτα και λαμπιόνια ζωηρά
και μες στη φλόγα της γιορτής κεράκι λιώνω
φωτογραφίζω αναμνήσεις στη σειρά
να σε θυμάμαι όσο λείπω ένα χρόνο
Παραμονή Πρωτοχρονιάς θα σε φιλήσω
και μια ευχή πάνω στα χείλη σου θ’ αφήσω
καθώς αργά θα ξετυλίγεις τον καιρό σου
σαν παραμύθι να με βλέπεις στ’ όνειρό σου…
Ζυμώνω δώδεκα Χριστόψωμα ζεστά
με της αγάπης τη μαγιά κι άσπρο αλεύρι
να τα μοιράσεις σε παιδάκια γελαστά
να’ χουν να λένε για τη δόξα του Δεκέμβρη
Παραμονή Πρωτοχρονιάς θα σε φιλήσω
και μια ευχή πάνω στα χείλη σου θ’ αφήσω
καθώς αργά θα ξετυλίγεις τον καιρό σου
σαν παραμύθι να με βλέπεις στ’ όνειρό σου..
(Στίχοι: Ηλίας Κατσούλης, Μουσική – Ερμηνεία: Παντελής Θαλασσινός Παντελής, άλμπουμ «Καλαντάρι», 2006)
Πηγή: artkarditsa.gr
kimintenia 