Το πέτρινο γεφύρι του Αώου στην Κόνιτσα
«Πάντα πάντα περνάς τη φωτιά
για να φτάσεις τη λάμψη.
Πάντα πάντα τη λάμψη περνάς
για να φτάσεις ψηλά τα βουνά τα χιονόδοξα»
Οδυσσέας Ελύτης, «Το Άξιον Εστί»
Το Γεφύρι της Κόνιτσας, χτίστηκε το 1869 από συνεργείο πενήντα μαστόρων με επικεφαλής τον Πυρσογιαννίτη πρωτομάστορα Ζιώγα Φρόντζο, έναν αγράμματο λαϊκό τεχνίτη. Ο ίδιος, τρία χρόνια νωρίτερα, είχε χτίσει και το γεφύρι της Πλάκας. Η κατασκευή του έγινε με δωρεές των κατοίκων της πόλεως και κυρίως του τραπεζίτη των Ιωαννίνων, Ιωάννη Ζ. Λούλη, καταγομένου από την Αετορράχη (Κοτόρτσι) των Κατσανοχωρίων, ο οποίος διέθεσε περίπου το μισό από το εξαιρετικά μεγάλο για την εποχή ποσό των 120.000 γροσίων, που κόστισε η κατασκευή του.
Βρίσκεται στην νοτιοδυτική άκρη της Κόνιτσας, ακριβώς στην είσοδο της χαράδρας του ποταμού Αώου, τον οποίο και γεφυρώνει. Πρόκειται για μονότοξο λιθόκτιστο γεφύρι που διακρίνεται για το τεράστιο τόξο του. Θεωρείται το υψηλότερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων. Το άνοιγμα του τόξου του υπολογίζεται στα 35,60 μ., ενώ το ύψος του φθάνει τα 19,25 μ. Κάτω από την καμάρα του υπάρχει μία καμπάνα, η οποία προειδοποιούσε τους περαστικούς να μην διαβούν το γεφύρι, όταν φυσούσε δυνατός άνεμος από το εσωτερικό της χαράδρας, οπότε και υπήρχε κίνδυνος να παρασυρθούν και να πέσουν. Κάτω δεξιά από το γεφύρι, ένα ωραίο μονοπάτι οδηγεί προς τη μονή Στομίου.
Στην ίδια θέση έστεκε παλιότερα, ως το 1823, ένα ξύλινο γεφύρι, το οποίο όμως δεν άντεξε την ορμή του ποταμού και καταστράφηκε. Το σημερινό πέτρινο γεφύρι βομβαρδίστηκε το 1913 από τον Οθωμανό Τσαβίτ Πασά, που προσπάθησε έτσι ν’ ανακόψει την προέλαση των Ελληνικών στρατευμάτων. Όμως οι βολές των κανονιών του δεν βρήκαν στόχο και έτσι το γεφύρι παρέμεινε όρθιο στη θέση του. Στις ζημιές που υπέστη τότε συμπεριλαμβάνεται και η καταστροφή των τριών διαφορετικών σε μέγεθος κουδουνιών (σύμφωνα με το βιβλίο του Γ. Λυμπερόπουλου, κατά κάποιους μίας μεγάλης καμπάνας), που υπήρχαν κρεμασμένα στη μέση του τόξου.
Το 1948 κατασκευάστηκε δίπλα στην παλιά γέφυρα μια νέα σιδερένια, τύπου Bailey, η οποία σήμερα έχει αφαιρεθεί. Το έτος 1975 ο πολιτιστικός σύλλογος της Κόνιτσας φρόντισε και τοποθέτησε στο γεφύρι μια νέα καμπάνα, σε αντικατάσταση των παλαιών.
Πηγές:
– Οδυσσέα Ελύτη, «Το Άξιόν Εστί», εκδ. Ίκαρος
– «Τα πέτρινα γεφύρια της Ηπείρου», σε: petrinagefiria.uoi.gr
– «Γεφύρι Κόνιτσας», σε: konitsa.gr
– «Τα πέτρινα Ελληνικά γεφύρια – Greek stone bridges» (ομάδα στο fb)
kimintenia.wordpress.com
kimintenia 