kimintenia

11 Ιουνίου

Η ζωή του

Ο Άγιος Λουκάς, κατά κόσμον Βαλεντίν Φελίξοβιτς Βόινο Γιασενέτσκι, ήταν Ρώσος αρχιερέας και καθηγητής – χειρουργός. Γεννήθηκε στις 27 Απριλίου 1877, στο Κερτς της Ουκρανίας στην Κριμαία. Το Κερτς είναι η αρχαία πόλη Παντικάπαιον, όπου το ελληνικό στοιχείο είναι ισχυρό ακόμη και σήμερα. Εκεί ο άγιος πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του. Ο πατέρας του ήταν ρωμαιοκαθολικός, ενώ η μητέρα του ήταν ορθόδοξη. Οι πρόγονοί του ήταν γνωστοί στην περιοχή, αλλά σε αντίθεση με την οικογένεια του Αγίου, ζούσαν πλουσιοπάροχα.

Το 1903 πήρε με άριστα το πτυχίο του και άρχισε να ασχολείται με την υγεία των φτωχών, ενώ ταυτόχρονα παρακολουθούσε μαθήματα οφθαλμολογίας. Παντρεύτηκε τη νοσοκόμα Άννα Βασιλίγιεβνα με την οποία απέκτησαν 4 παιδιά. Σε ηλικία 38 ετών έχασε τη σύζυγό του από φυματίωση. Δεν ξαναπαντρεύτηκε έκτοτε και επισκεπτόταν τον τάφο της συχνά, όταν το επέτρεπαν οι συνθήκες της ταραχώδους ζωής του. Το 1920 εξελέγη καθηγητής της ανατομίας και χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο της Τασκένδης. Ο Άγιος Λουκάς συμμετείχε τόσο στον Ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο, όσο και στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Και τις δύο φορές ασκώντας το επάγγελμα του ιατρού.

Υπήρξε πάντοτε πιστός Χριστιανός. Δεν έχανε λειτουργία και παρακολουθούσε όρθιος όλες τις παννυχίδες (δοξαστικές ακολουθίες) και τους όρθρους, τα Σάββατα, τις Κυριακές και τις ημέρες των ορθοδόξων εορτών. Στο χειρουργείο είχε πάντα την εικόνα της Παναγίας μπροστά στην οποία προσευχόταν για λίγα λεπτά πριν από κάθε επέμβαση. Σε όλη του τη ζωή ήταν φτωχός, καθώς είτε ο μισθός του ήταν μικρός, είτε βρισκόταν στη φυλακή, είτε όταν του προσέφεραν χρήματα για κάποια θεραπεία υποδείκνυε άλλα πρόσωπα και ζητούσε τα χρήματα να δοθούν απ’ ευθείας σε αυτά.

Το επιστημονικό έργο του

Ο άγιος Λουκάς, ως ιατρός, δημοσίευσε σαράντα (40) επιστημονικά έργα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα πρώτα 12 χρόνια της δραστηριότητάς του είχε ήδη δημοσιεύσει τα δεκαεννέα από τα σαράντα έργα του. Τον απασχολούσε πολύ η γενική αναισθησία, που όπως έλεγε, την εποχή εκείνη «ήταν πολύ πιο επικίνδυνη από την ίδια τη χειρουργική επέμβαση». Γύρω στο 1909 κατάφερε να βρει έναν απλό και σίγουρο τρόπο να γίνεται ένεση στο σημείο εξόδου του ισχιακού νεύρου από τον κλωβό της λεκάνης και τρόπο εφαρμογής της μεθόδου αυτής της τοπικής αναισθησίας στην άκρα χείρα. Με τη δική του μέθοδο έκανε 538 εγχειρήσεις με μεγάλη επιτυχία. Τότε ήταν 33 ετών.

Ένα κλασικό έργο του, το οποίο εκδόθηκε το 1934, είναι το βιβλίο «Δοκίμια για τη χειρουργική των πυογόνων λοιμώξεων», το οποίο έθεσε τα θεμέλια για μια ολόκληρη ιατρική ειδικότητα και το έργο του συνεχίζει να εφαρμόζεται στην ιατρική ως και σήμερα. Το βιβλίο κυκλοφόρησε σε 60.000 αντίτυπα, αλλά χρειάστηκε να ανατυπωθεί πολλές φορές από τότε. Το 1946, ο Άγιος Λουκάς τιμήθηκε με το Βραβείο Στάλιν, την κορυφαία διάκριση της προπολεμικής Ρωσίας για το επιστημονικό έργο και τις δημοσιεύσεις του. Ο ίδιος απείχε από την απονομή (αντίδραση αδιανόητη για εκείνη την εποχή), χαρίζοντας το χρηματικό ποσό από το βραβείο Στάλιν στους φτωχούς.

Έκανε μεγάλες ανακαλύψεις σε αντίξοες συνθήκες. Το επαρχιακό νοσοκομείο του χωριού Ρομάνοφκα -οι κάτοικοι του οποίου μεθούσαν συχνά δημιουργώντας αιματηρά επεισόδια, ενώ ασθένειες σύφιλης και πνευμονίας θέριζαν τον πληθυσμό- δεχόταν κάθε χρόνο 31.640 ασθενείς, σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα. Οι γιατροί δέχονταν 25-30 ασθενείς την ώρα και πολλές φορές παραπάνω. Οι χώροι ήταν φρικτοί, μικροί και αποπνικτικοί, ώστε πολλοί λιποθυμούσαν και στο ίδιο δωμάτιο τρεις γιατροί δέχονταν ταυτόχρονα τρεις διαφορετικούς ασθενείς. Έπειτα από τη βάρδια στο νοσοκομείο έπρεπε να επισκέπτονται με το άλογο τα χωριά, να εξετάζουν ασθενείς και να κάνουν επιτόπου χειρουργικές επεμβάσεις. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο Βαλεντίν εργαζόταν εντατικά στα εξωτερικά ιατρεία, περιόδευε στα χωριά και ανέλαβε και το χειρουργικό τμήμα. Μέσα σ’ ένα χρόνο έκανε 300 χειρουργικές επεμβάσεις, την εμπειρία από τις οποίες δημοσίευσε σε μια μικρή μελέτη. Παράλληλα κατά την περίοδο των αδειών του στη Μόσχα συνέχιζε τις μελέτες του για την τοπική αναισθησία.

Γράφει ο ίδιος: «Δούλευα από το πρωί ως το βράδυ στο Ινστιτούτο του καθηγητή Καρουζίν και στην έδρα της περιγραφικής ανατομίας. Εκεί μελέτησα περίπου 300 κρανία και βρήκα έναν πρωτόγνωρο τρόπο να γίνεται η ένεση στον δεύτερο κλάδο του τριδύμου νεύρου, στην άμεση έξοδό του από το στρογγυλό τμήμα». Ο καθηγητής Όππελ, μαθαίνοντας τις συνθήκες εργασίας του και τις επιστημονικές έρευνες και μελέτες του, έγραψε τα εξής: «Κάποιος συνάδελφός του μου είπε ότι ο Βόινο-Γιασενέτσκι ζητούσε από τις αρχές να χρηματοδοτήσουν το νοσοκομείο για ν’ αγοραστούν κάποια μηχανήματα. Όταν είδε ότι η απάντηση ήταν αρνητική, αποφάσισε ν’ αγοράσει, με τον φτωχό μισθό του, ένα μικροσκόπιο και άλλα μηχανήματα. Έτσι μπορούσε να κάνει τις δικές του αναλύσεις και έρευνες σε μία τόσο πρώιμη εποχή, όταν εμείς αρχίσαμε τέτοιες έρευνες στη δεκαετία του ‘40!».

Ο καθηγητής Ζήκωφ έγραφε το 1954: «Τα βιβλία του Βόινο-Γιασενέτσκι είχαν μεγάλη σημασία για μας τους μελλοντικούς επιστήμονες. Είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον διότι συνοδεύονταν από σκίτσα και φωτογραφίες κι έτσι είχαμε καλύτερη εικόνα για το πώς εφαρμόζονται στην πράξη οι μέθοδοί του. Ο ίδιος είχε φωτογραφική μηχανή και φωτογράφιζε την πορεία της εγχείρησης, όταν χρειαζόταν. Τα σκίτσα του ήταν αξιοθαύμαστα. Εδώ έβλεπες πόσο καλός ζωγράφος ήταν και με πόση ακρίβεια ζωγράφιζε τα διάφορα όργανα του ανθρώπου». Όμως στα βιβλία του δεν φαινόταν μόνον η επιστημονική κατάρτιση του συγγραφέα, αλλά και η αγάπη του για τους ασθενείς του. Σε ένα σημείο γράφει: «Ξεκινώντας την εξέταση, ο γιατρός πρέπει να έχει υπόψη του όχι μόνο την κοιλιακή χώρα, αλλά τον ασθενή εξ ολοκλήρου, τον οποίο δυστυχώς οι γιατροί συνήθως αποκαλούν “περίπτωση”. Ο άνθρωπος φοβάται και είναι απελπισμένος, η καρδιά του σπαρταρά, όχι μόνο με την κυριολεκτική σημασία της λέξεως, αλλά και με τη μεταφορική της σημασία. Γι’ αυτό πρέπει να δυναμώσετε την καρδιά του όχι μόνο με καμφορά ή digulen, αλλά πρέπει ν’ απαλλάξετε τον ασθενή από το άγχος και την ψυχολογική φόρτιση. Ο ασθενής δεν πρέπει να δει το χειρουργικό τραπέζι, τα έτοιμα εργαλεία, τους ανθρώπους με ιατρικές μπλούζες, με τις μάσκες στα πρόσωπα και τα γάντια στα χέρια. Κοιμίστε τον εκτός του χώρου του χειρουργείου. Επίσης φροντίστε να είναι ζεστός καθ’ όλη τη διάρκεια της εγχειρήσεως, διότι είναι πάρα πολύ σημαντικό».

Ο γιατρός ως Χριστιανός

Πριν από κάθε επέμβαση ο άγιος Λουκάς προσευχόταν για λίγα λεπτά στην Παναγία. Έπειτα, με ένα βαμβάκι ποτισμένο στο ιώδιο, έκανε το σημείο του σταυρού στο σώμα του ασθενούς, εκεί όπου θα γινόταν η τομή. Μόνο μετά από αυτά έλεγε με επισημότητα «το νυστέρι». Οι άθεοι συνάδελφοί του γρήγορα τον συνήθιζαν και δεν έδιναν σημασία, ενώ οι θρησκευόμενοι τα έβρισκαν αυτά πολύ φυσικά. Όμως στις αρχές του 1920 μια από τις επιτροπές ελέγχου του νοσοκομείου, όπου εργαζόταν τότε, έδωσε εντολή να ξεκρεμάσουν την εικόνα της Παναγίας, με αποτέλεσμα ο άγιος Λουκάς ν’ αρνείται να μπει στο χειρουργείο. Παράλληλα η σύζυγος ενός από τα στελέχη του κόμματος εισήχθη στο νοσοκομείο ως έκτακτο περιστατικό και ζητούσε να χειρουργηθεί μόνο από τον Βόινο-Γιασενέτσκι. Έτσι ο σύζυγός της του υποσχέθηκε ότι, αν η εγχείρηση γινόταν, την επομένη ημέρα η εικόνα θα ήταν στη θέση της. Η εγχείρηση έγινε και ήταν επιτυχής και ο σύζυγος της άρρωστης κράτησε την υπόσχεσή του.

Οι διώξεις εναντίον του

Κάποτε ο Άγιος καθώς μελετούσε ένα απόσπασμα από το «κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον» ένιωσε μια πρωτόγνωρη συγκίνηση να τον καταλαμβάνει. Τότε άρχισε να επαναλαμβάνει την εξής φράση: «Ω! Κύριε σου λείπουν εργάτες;». Αυτή ήταν η στιγμή, που ο Άγιος εισήχθη στην πολυάριθμη ομάδα «εργατών» του Χριστού και το 1921 χειροτονήθηκε ιερέας και αργότερα, το 1923, Επίσκοπος Τασκένδης. Από τότε συνδύαζε ποιμαντικά και ιερατικά καθήκοντα. Παρέμεινε αρχίατρος του Γενικού Νοσοκομείου Τασκένδης, χειρουργούσε καθημερινά και παρέδιδε μαθήματα στην Ιατρική Σχολή, πάντα με το ράσο και τον σταυρό του. Από το 1922 και μέχρι την τελευταία του πνοή γνώρισε συλλήψεις, βασανιστήρια, εξορίες και κακουχίες. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε συνολικά επί έντεκα χρόνια. Σε όλο αυτό το διάστημα εξασκούσε την ιατρική βοηθώντας όσους είχαν ανάγκη.

Οι λόγοι των διώξεών του ήταν οι γενικοί διωγμοί κατά των Ορθοδόξων και η άρνηση του Επισκόπου Λουκά να υποστηρίξει τη «Ζωντανή Εκκλησία», ένα εκκλησιαστικό πραξικόπημα μέσω του οποίου το σοβιετικό καθεστώς προσπαθούσε να ελέγξει τους πιστούς. Σοβαρό λόγο έπαιξε και η αντιπάθεια ενός κομματικού στελέχους ονόματι Πέτερς, ο οποίος ήθελε να καταδικάσει σε θάνατο κάποιους ιατρούς που αντιμετώπιζαν κατηγορίες αδιαφορίας απέναντι σε ασθενείς, αλλά στην πολύκροτη δίκη που ακολούθησε δεν τα κατάφερε, εξ αιτίας της κατάθεσης του επισκόπου Λουκά. Οι ταλαιπωρίες αυτές ουσιαστικά κατέστρεψαν την υγεία του αγίου Λουκά, ο οποίος τα τελευταία 9 έτη της ζωής του ήταν τυφλός από γλαύκωμα.

Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου διηύθυνε το στρατιωτικό νοσοκομείο του Κρασνογιάρσκ, ενώ ήταν και επίσκοπος της πόλης αυτής. Από το 1946 μέχρι το 1961 οπότε κοιμήθηκε, υπήρξε μητροπολίτης της Συμφερούπολης. Παράλληλα, το 1947 του απαγορεύθηκε να μιλά στους φοιτητές, σταμάτησαν να τον καλούν σε ιατρικά συμβούλια και τον απέλυσαν από ιατρικό σύμβουλο, επειδή «γνώριζαν ότι δεν είχε καθαρό παρελθόν: φυλακές, εξορίες, κηρύγματα και επειδή αρνείτο να πηγαίνει χωρίς το ράσο και τον σταυρό του στην εργασία του και σε αυτές τις εκδηλώσεις. Καθώς όμως εκείνος ενδιαφερόταν για τον ανθρώπινο πόνο έβγαλε ανακοίνωση ότι «δέχεται καθημερινά εκτός Κυριακών και εορτών, κάθε άνθρωπο που θέλει τη βοήθειά του» με αποτέλεσμα να καταφθάνουν στο διαμέρισμά του καθημερινά αμέτρητοι άνθρωποι απ’ όλη την Κριμαία.

Σημεία αγιότητας

Ο αρχιεπίσκοπος Λουκάς φέρεται από τους πιστούς να εμφάνισε πολλά πνευματικά χαρίσματα ενόσω ακόμα ζούσε. Υπάρχουν καταγεγραμμένες μαρτυρίες ασθενών, ότι έκανε ορθή διάγνωση της ασθένειάς τους με το που τους έβλεπε, ενώ άλλοι γιατροί που τους είχαν εξετάσει τους έβρισκαν υγιείς. Πολλοί έχουν επίσης δηλώσει ότι διαπίστωσαν ότι είχε διορατικό χάρισμα, κι άλλοι ότι τους θεράπευσε με την προσευχή του, ιδίως κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του που δεν έβλεπε πλέον για να χειρουργεί.

Η κοίμηση και η αγιοποίησή του

Ο Άγιος Λουκάς εκοιμήθη, στις 11 Ιουνίου του 1961. Οι αρχές απαγόρευσαν την εκφορά του νεκρού με τα πόδια από τους κεντρικούς δρόμους της πόλεως, πράγμα που προκάλεσε τη λαϊκή αγανάκτηση ακόμα και των αλλοδόξων. Τελικά, οι αρχές αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, η εκφορά έγινε στην κεντρική λεωφόρο της Συμφερουπόλεως και διήρκεσε τρεισήμισι ώρες. Τη νεκρική πομπή ακολούθησε πλήθος κόσμου, η κυκλοφορία σταμάτησε, ενώ τα μπαλκόνια, οι ταράτσες και τα δέντρα ακόμα, ήταν γεμάτα ανθρώπους. Παράλληλα φέρεται να σημειώθηκε ένα παράδοξο γεγονός, με ένα σμήνος περιστεριών που έκανε επί ώρες κύκλους πάνω από το τίμιο λείψανο μέχρις ότου η πομπή έφτασε στο νεκροταφείο.

Τον Νοέμβριο του 1995 ανακηρύχτηκε άγιος με απόφαση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, αφού πρώτα ειδική επιτροπή ασχολήθηκε με τη ζωή, τα έργα και τα θαύματά του τα οποία καταγράφονταν και μετά τον θάνατό του. Στις 17 Μαρτίου 1996 έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του από τον αρχιεπίσκοπο Λάζαρο και μέλη της επιτροπής, μπροστά σε 40.000 περίπου παρευρισκομένους. Βρέθηκαν η καρδιά του και τμήματα του εγκεφάλου του αδιάφθορα, ενώ άρρητος ευωδία εξερχόταν από τα λείψανά του. Το ίδιο έτος αποφασίστηκε να διοργανώνεται κάθε χρόνο Ιατρικό Συνέδριο στην Συμφερούπολη, σε συνεργασία της Ιεράς Μητροπόλεως με το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Κριμαίας προς τιμήν του. Η μνήμη του τιμάται στις 11 Ιουνίου.

Απολυτίκιο (υπό πρωτοπρεσβυτέρου Βασιλείου Θερμού)
Νέον άγιον, του Παρακλήτου, σε ανέδειξεν, Λουκά η χάρις, εν καιροίς διωγμών τε και θλίψεων· νόσους μεν ως ιατρός εθεραπεύσας, και τας ψυχάς ως ποιμήν καθοδηγήσας· πάτερ τίμιε, εγγάμων τύπος και μοναστών, πρέσβευε σωθήναι τας ψυχάς ημών.

Κοντάκιον
Ανεδείχθης ήλιος, νυκτί βαθεία διωγμού, μακάριε, διό και θάλπος νοητόν το εκ Θεού συ εξέχεας χειμαζομένοις, Λουκά πανσεβάσμιε.

«Συσσωρεύτηκε τόση πολλή κακία, θα έρθει η ώρα το καλό να θριαμβεύσει πάνω στο κακό»

Άγιος Λουκάς Κριμαίας

Όπως ήταν στις ημέρες του Νώε, έτσι θα είναι και στις ημέρες του Υιού του ανθρώπου. Έτρωγαν, έπιναν, διασκέδαζαν μέχρι την ημέρα που ο Νώε μπήκε στην Κιβωτό, έγινε ο Κατακλυσμός και τα κατέστρεψε όλα. Έτσι ήταν και στις ημέρες του Λωτ και γι’ αυτό ο Θεός έβρεξε από τον Ουρανό βροχή με φωτιά και θειάφι και αφάνισε τις πόλεις που ήταν βουτηγμένες στις ανομίες. Έτσι θα είναι και την Ημέρα της Φοβερής Κρίσεως, την Ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου.

Συσσωρεύτηκε τόση πολλή κακία, θα έρθει η ώρα το καλό να θριαμβεύσει πάνω στο κακό. Και τότε θα ξεσπάσει η Φοβερή αστραπή της Οργής του Θεού από τη μία άκρη του ουρανού μέχρι την άλλη. Με αυτό τον τρόπο θα εμφανιστεί για να κρίνει ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός. Οι άνθρωποι πολλές φορές περιμένουν από τον Θεό να πραγματοποιήσει αυτά που ζητούν στις προσευχές τους με έναν τρόπο που οι ίδιοι θεωρούν ότι είναι ο καλύτερος. Ο Θεός όμως συχνά απαντά στις δεήσεις τους με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο και όχι με αυτόν που θα ήθελαν ή θα φαντάζονταν.

Όλοι σας πρέπει να είστε φως μέσα στο σκοτάδι. Το φως μπορεί να έχει διάφορες μορφές. Μπορεί να είναι σαν το φως του ηλίου, μπορεί σαν της σελήνης ή των άστρων. Μπορεί να είναι αδύναμο σαν το φως του κεριού ή μιας λάμπας. Και όμως όλα αυτά είναι φως, είναι ευλογία του Θεού. Και το ασθενέστερο φως είναι ευάρεστο στον Θεό. Με τέτοιο φως μπορεί ο καθένας να φωτίζει το σκοτάδι που υπάρχει γύρω. Με την αγάπη, την τρυφερότητα, την ευσπλαχνία και την ευλάβειά σας μπορείτε και πρέπει να λάμπετε μέσα σ’ αυτό τον κόσμο.

Να είστε έτοιμοι ακόμη και για το μαρτύριο, εφόσον πλέετε κόντρα στο ρεύμα. Δεν είναι σωστό να μιλάμε για τα παλιά χρόνια και να τα ευλογούμε και τη δική μας εποχή να την καταριόμαστε. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι σε κάθε εποχή και σε κάθε τόπο οι άνθρωποι που πραγματικά επιζητούν τη Σωτηρία, τη βρίσκουν. Ο Κύριος και Θεός μας για τους υψηλούς Του σκοπούς και συχνά ακατανόητους σε εμάς, όχι σπάνια χρησιμοποιεί τους πιο αμαρτωλούς τους πιο ανάξιους ανθρώπους.

Όταν η χάρη δείχνει την παρουσία της, τότε όλα είναι υποφερτά. Κάποτε όμως, για λόγους καθαρά προνοητικούς, συστέλλει την παρουσία της και τότε ο άνθρωπος χάνει την ελπίδα του και μειώνεται ο ζήλος και αυτή ακόμα η πίστης αμβλύνεται. Αυτές είναι οι πιο σκληρές στιγμές στην πνευματική ζωή γιατί, αν εδώ δεν κρατήσει ο Θεός, δεν αντέχει ο άνθρωπος… Δάκρυα πλημμυρίζουν όλη τη γη. Αν μπορούσαμε να μαζέψουμε όλα τα δάκρυα που έχυσε η ανθρωπότητα σε χιλιάδες χρόνια της ιστορίας της, θα γινόταν ένας δεύτερος κατακλυσμός.

Υπάρχουν άνθρωποι που η γλώσσα τους είναι τόσο μεγάλη που σαρώνει τη γη! Αν λοιπόν είμαστε σαν τους ανθρώπους που περιγράφει στον Ψαλμό του ο Προφήτης Δαβίδ, αν η γλώσσα μας σαρώνει τη γη, αν οι πράξεις μας φανερώνουν την υπερηφάνεια, την έπαρση και την αναισθησία, αν ο νους μας δεν είναι συγκεντρωμένος και γυρίζει παντού, αν όλους τους ανθρώπους τους ειρωνευόμαστε, τους συκοφαντούμε και τους κουτσομπολεύουμε, τότε κάνουμε τους εαυτούς μας ακάθαρτους.

Μην σκανδαλίζεστε όταν ακούτε αυτά που λένε κατά της πίστεως. Αφού αυτοί που τα λένε δεν καταλαβαίνουν την ουσία της. Εσείς να θυμάστε πάντα τη βασική αρχή που γνώριζαν πολύ καλά οι πρώτοι Χριστιανοί. Αυτοί θεωρούσαν δυστυχισμένο τον άνθρωπο που γνωρίζει όλες τις επιστήμες, δεν γνωρίζει όμως τον Θεό. Και αντίθετα θεωρούσαν μακάριο, αυτόν που γνωρίζει τον Θεό, έστω και να μην γνώριζε απολύτως τίποτα από τα ανθρώπινα. Να φυλάγετε αυτή την αλήθεια, σαν τον μεγαλύτερο θησαυρό της καρδίας σας, να προχωράτε ευθεία και μην κοιτάζετε δεξιά και αριστερά. Ας μην μας κάνουν αυτά που ακούμε κατά της Θρησκείας, να χάνουμε τον προσανατολισμό μας.

Ο χρυσός κανόνας

Άγιος Λουκάς Κριμαίας

«Πού βρίσκεται η ρίζα της ευσπλαχνίας; Η ρίζα της ευσπλαχνίας είναι η συμπόνοια»

«Και καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως, και ει αγαπάτε τους αγαπώντας υμάς, ποία υμίν χάρις εστί; και γαρ οι αμαρτωλοί τους αγαπώντας αυτούς αγαπώσι. και εάν αγαθοποιήτε τους αγαθοποιούντας υμάς, ποία υμίν χάρις εστί; και γαρ οι αμαρτωλοί το αυτό ποιούσι. και εάν δανείζητε παρ’ ων ελπίζετε απολαβείν, ποία υμίν χάρις εστί; και γαρ αμαρτωλοί αμαρτωλοίς δανείζουσιν ίνα απολάβωσι τα ίσα. πλην αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζετε μηδέν απελπίζοντες, και έσται ο μισθός υμών πολύς, και έσεσθε υιοί υψίστου, ότι αυτός χρηστός εστίν επί τους αχάριστους και πονηρούς, γίνεσθε ουν οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστί» (Λκ. 6, 31, 36).

Τόσο απλά λόγια! Είναι τόσο απλά και τόσο φυσικά ώστε ο άνθρωπος, όταν πρώτη φορά ακούει ότι πρέπει να φέρεται στους άλλους έτσι όπως ήθελε οι άλλοι να φέρονται σ’ αυτόν, αισθάνεται αμηχανία. Κύριε!

Πώς μόνος μου δεν το σκέφτηκα! Όλα τα σπουδαία και μεγάλα πράγματα είναι απλά και όλη η διδασκαλία του Χριστού είναι καταπληκτικά απλή. Απευθυνόταν στους ανθρώπους με απλή καρδιά. Τη δέχτηκαν οι απλοί αλιείς από τη Γαλιλαία και έγιναν φως για όλο τον κόσμο. Τον Χριστό ζητούσαν και μετά Τον ακολούθησαν κυρίως απλοί άνθρωποι γιατί ο λόγος Του είναι απλός και εύκολα αγγίζει την καρδιά του ανθρώπου. Όλη η διδασκαλία Του είναι κατανοητή και όμως πόσο μακριά απ’ αυτή είναι η δική μας πραγματικότητα!

Σπάνιο πράγμα να φερόμαστε στους ανθρώπους όπως θα θέλαμε να μας φέρονται αυτοί. Περιμένουμε από τους άλλους να μας σέβονται αλλά οι ίδιοι τους ταπεινώνουμε, θέλουμε να μας βοηθάνε, όταν υπάρχει ανάγκη, αλλά οι ίδιοι ποτέ δεν σκεφτόμαστε πώς να βοηθήσουμε τον πλησίον. Τι σημαίνει αυτό; Γιατί είναι έτσι τα πράγματα; Γιατί δεν φερόμαστε στους ανθρώπους όπως θέλουμε να μας φέρονται αυτοί;

Δεν συμπεριφερόμαστε έτσι με όλους τους ανθρώπους. Στους πιο στενούς συγγενείς μας, στους ανθρώπους που αγαπάμε, στην γυναίκα μας, στα παιδιά μας, στον πατέρα και την μητέρα μας, φερόμαστε έτσι όπως το λέει ο Χριστός στις εντολές του, τους αγαπάμε σαν τον εαυτό μας και δεν τους κάνουμε αυτά που θα ήταν δυσάρεστα για μας αν μας τα κάνανε οι άλλοι. Ποια μητέρα, η οποία με όλη την καρδιά της αγαπάει το παιδί της, δεν προσφέρει σ’ αυτό όλη την αγάπη και την τρυφερότητα που έχει, ακόμα και τη ζωή της; Έτσι ακολουθεί το νόμο του Χριστού.

Σ’ αυτούς όμως που ονομάζουμε πλησίον, αλλά στην πραγματικότητα τους θεωρούμε ξένους, δεν φερόμαστε με τον ίδιο τρόπο. Τι μας εμποδίζει να τους φερόμαστε έτσι όπως φερόμαστε σ’ αυτούς που αγαπάμε; Ο εγωισμός και η φιλαυτία μας, γιατί μόνο τον εαυτό μας αγαπάμε. Γι’ αυτό είμαστε καλοί με τους συγγενείς μας, επειδή τους αγαπάμε, και ψυχροί με τους άλλους, γιατί δεν τους αγαπάμε.

Τον εαυτό μας φροντίζουμε και τον αγαπάμε και τους ανθρώπους γύρω μας δεν τους αγαπάμε, συχνά τους πικραίνουμε και τους προσβάλλουμε. Και αυτό που ζητά από μας ο Κύριος είναι τόσο φυσικό, τόσο καθαρό και τόσο ιερό: «Και καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως». Και στη συνέχεια λέει: «Και εάν αγαθοποιήτε τους αγαθοποιούντας υμάς, ποία υμίν χάρις εστί;… πλην αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζετε μηδέν απελπίζοντες, και έσται ο μισθός υμών πολύς, και έσεσθε υιοί υψίστου».

Δύσκολο πράγμα ζητάει από μας ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Θέλει να αγαπάμε τους εχθρούς μας. Μήπως αυτό είναι εύκολο; Όχι, αλλά πάρα πολύ δύσκολο. Να αγαπάνε τους εχθρούς τους μαθαίνουν αυτοί που έχουν καθαρή καρδιά, που με όλη την καρδιά τους αγαπάνε τον Θεό και τηρούν τις εντολές του, αυτοί που μέσα τους κατοικεί το Άγιο Πνεύμα, το πνεύμα της ταπείνωσης, αυτοί που όλο το είναι τους διαποτίζεται από αγάπη.

Αυτοί που έμαθαν να αγαπάνε τους εχθρούς και τους ανθρώπους που τους μισούσαν, νικούσαν με αγάπη τους αντιπάλους τους. Με τη δική τους αγάπη μάζευαν πάνω στο κεφάλι των εχθρών τους αναμμένα κάρβουνα, έκαναν την καρδιά τους να καίει και μ’ αυτό τον τρόπο από εχθρούς τους κάνανε φίλους.

Ο Κύριος λέει να μην περιμένουμε ανταπόδοση για το καλό που κάνουμε στους άλλους και μας υπόσχεται μεγάλη ανταμοιβή, μας υπόσχεται αιώνια χαρά και αγαλλίαση και λέει ότι θα γίνουμε υιοί του Υψίστου. «Γίνεσθε ουν οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστί» … «Ότι αυτός χρηστός εστιν επί τους αχαρίστους και πονηρούς». Στέλνει βροχή σε όλους τους ανθρώπους, και καλούς και μη, και τον ήλιο διατάζει να φωτίζει όλο τον κόσμο.

Πού βρίσκεται η ρίζα της ευσπλαχνίας; Η ρίζα της ευσπλαχνίας είναι η συμπόνοια. Η συμπόνοια είναι το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα της αγάπης. Εκεί όπου υπάρχει η αγάπη υπάρχει και η συμπόνοια, γιατί δεν μπορεί να αγαπάει κανείς και να μην συμπάσχει. Δεν μπορεί να μην βοηθάει αυτούς που έχουν ανάγκη. Και το κάνει χωρίς να περιμένει τίποτα, καμία ανταπόδοση.

Από την καθαρή αγάπη πηγάζει η ευσπλαχνία, αυτή μας κάνει να πραγματώνουμε αυτές τις εντολές του Χριστού, να δανείζουμε σ’ αυτούς που δεν περιμένουμε να πάρουμε πίσω και να κάνουμε άλλα διάφορα έργα. Αυτόν που έτσι ενεργεί περιμένει μεγάλη χαρά, αυτός θα κληθεί υιός του Υψίστου.

Ξέρετε τι λέει ο Κύριος Ιησούς Χριστός για την φοβερά του Κρίση, γιατί θα δικαιωθούν οι δίκαιοι; Μόνο εξαιτίας της αγάπης τους και για τα έργα της αγάπης που είχαν κάνει. Θα κληθούν υιοί του Υψίστου και θα λάμψουν σαν τα άστρα του ουρανού. Και αυτοί που δεν είχαν αγάπη και δεν έκαναν έργα ελεημοσύνης θα κληθούν υιοί του διαβόλου και θα μοιραστούν μαζί του την αιώνιο βάσανο.

Από τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, τον μέγα απόστολο της αγάπης, έχουμε μάθει ότι η αγάπη είναι πλήρωμα όλου του νόμου. Η ευσπλαχνία είναι και αυτή όλος ο νόμος του Χριστού, διότι και αυτή πηγάζει από αγάπη. Τι λοιπόν πρέπει να κάνουμε για να αποκτήσουμε την αγάπη; Ω, αυτό είναι μεγάλη υπόθεση, είναι ο σκοπός της ύπαρξής μας, όλης της ζωής μας. Γι’ αυτό μας έπλασε ο Θεός, για να Τον πλησιάζουμε. Γι’ αυτό ζούμε, για να γίνουμε υιοί του Υψίστου, για να τελειοποιούμαστε και να Τον ποθούμε.

Ποιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε; Να πορευόμαστε διά μέσου της στενής πύλης, την ακανθώδη και τεθλιμμένη οδό, χωρίς να φοβόμαστε τη θλίψη και τον πόνο γιατί είναι η αρχή του καλού. Πρέπει να ακολουθήσουμε την οδό των θλίψεων, εφαρμόζοντας στη ζωή μας τις εντολές του Χριστού. Με ακούραστη προσευχή και νηστεία πρέπει να επιδιώκουμε τη στενή κοινωνία με τον Θεό.

Αυτοί έχουν αποκτήσει την αγάπη, που σαν τον άγιο Σεραφείμ του Σαρώφ μέρα και νύχτα, προσεύχονταν και ζούσαν στην εγκράτεια. Τις καρδιές τέτοιων ανθρώπων ο Κύριος καθαρίζει από κάθε ακαθαρσία, διότι το Άγιο Πνεύμα μόνο στην ταπεινή καρδιά μπορεί να κατοικήσει. Πρέπει ν’ αποκτήσουμε την πραότητα και την ταπείνωση και τότε θα έλθει η θεία αγάπη.

Υπάρχει ανάγκη πολλά να ζητάμε όταν μετανοούμε και προσευχόμαστε για τις αμαρτίες μας. Αλλά η πρώτη μας αίτηση πρέπει να είναι αυτή, να καθαρίσει από την κακία ο Κύριος την καρδιά μας και να μας χαρίσει τις αρετές, την πραότητα, την ταπείνωση και τη θεία αγάπη. Ας μην ξεχνάμε ποτέ την πιο χρήσιμη προσευχή, αυτή στην οποία ζητάμε αγάπη. Να προσεύχεστε και με τα δικά σας λόγια, έτσι όπως σας φωτίσει ο Θεός. Μπορείτε, για παράδειγμα, με τον εξής τρόπο· «Κύριε, δώσ’ μου τη θεία αγάπη, μάθε με να αγαπάω όλους τους ανθρώπους, και αγενείς και αναιδείς, ακόμα και ανόητους και ασεβείς, όπως Εσύ, Κύριε, όλους μας αγαπάς, τους καταραμένους και αμαρτωλούς ανθρώπους».

Ευχή υπέρ υγείας στον άγιο Λουκά τον ιατρό, αρχιεπίσκοπο Συμφερουπόλεως

Άγιε Ιεράρχα, ομολογητά, διδάσκαλε της αληθείας και ανάργυρε ιατρέ Λουκά, σοι κλίνομεν τα γόνατα της ψυχής και του σώματος και προσπίπτοντες τοις τιμίοις και ιαματικοίς λειψάνοις σου, σε παρακαλούμεν, ως τα τέκνα τους πατέρας αυτών.
Εισάκουσον ημών των αμαρτωλών, τίμιε πάτερ, και προσάγαγε την δέησιν ημών τω ελεήμονι και φιλανθρώπω Θεώ, ως εστώς ενώπιον αυτού μετά πάντων των αγίων.
Πιστεύομεν ότι αγαπάς ημάς δια της αυτής αγάπης ην ηγάπησας τους αδελφούς σου κατά την εν τω κόσμω βιοτήν σου.
Την τέχνην των ιατρών μετιών, των ασθενούντων τα αρρωστήματα, τη αρωγή της χάριτος, πλειστάκις εθεράπευσας.
Μετά δε την σεπτήν σου κοίμησιν, τα σα χαριτόβρυτα λείψανα, ο των όλων Δεσπότης, πηγήν ιατρείας ανέδειξεν. Ποικίλας γαρ ιώνται ασθενείας καί δύναμιν δωρούνται τοις ευλαβώς ταύτα ασπαζομένοις και αιτουμένοις την θείαν πρεσβείαν σου.
Διό αιτούμεν σε και θερμώς παρακαλούμεν σε, τον την χάριν της ιατρείας κομισάμενον· τον ασθενούντα και δεινώς χειμαζόμενον αδελφόν ημών … επίσκεψαι και θεράπευσον εκ της συνεχούσης αυτόν ασθενείας.
Πάντιμε και αγιώτατε πάτερ Λουκά, ελπίς αρραγής των ασθενούντων και κεκμηκότων, μη επιλάθου δωρήσασθαι τω αδελφώ ημών … την ίασιν και πάσιν ημίν τα ευφρόσυνα.
Ίνα και ημείς συν σοι δοξάζωμεν τον Πατέρα και τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα, την μίαν θεότητα τε και βασιλείαν, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων.
Αμήν.

Πηγές:
– Αρχιμανδρίτου Νεκταρίου Αντωνόπουλου, «Αρχιεπίσκοπος Λουκάς Βόινο-Γιασενέτσκι, ένας άγιος ποιμένας και γιατρός χειρουργός (1877-1961)», εκδ. Ακρίτας, 9η ανατύπωση, Αθήνα 2003.
– Άγιος Λουκάς ο Ιατρός, Επίσκοπος Συμφερουπόλεως – Κριμαίας (ομάδα στο fb)
– «Ποιος ήταν ο Άγιος Λουκάς ο Ιατρός – Η θαυματουργή ευχή του για τους ασθενείς», σε: pronews.gr
– Άγιος Λουκάς Κριμαίας, «Να είστε έτοιμοι ακόμη και για το μαρτύριο, εφόσον πλέετε κόντρα στο ρεύμα», σε: simeiakairwn.wordpress.com
– «Άγιος Λουκάς ο Ιατρός: Ποιο είναι το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα της αγάπης;», σε: pemptousia.gr
– Άγιος Λουκάς Κριμαίας, «Λόγοι και Ομιλίες», τόμ. γ’, εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη.