kimintenia

Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς να είσαι σαν τη μυγδαλιά!

Σύμβολο ελπίδας, τύχης και μακροζωίας, η αμυγδαλιά ανθίζει μες στη βαρυχειμωνιά. Δεν φοβάται ούτε το κρύο, ούτε τον χιονιά και τ’ αγριοκαίρια. Η φύση της είναι η δύναμη της αγάπης. Αποστολή της να χαρίζει ελπίδα. Προορισμός της να υμνεί τη Ζωή! Η αμυγδαλιά δεν κάνει μόνο έναν από τους ωραιότερους καρπούς, αλλά γεμίζει και με τα ομορφότερα άνθη. Τα περίφημα λευκά και ροζ άνθη της αμυγδαλιάς που δίνουν το δικό τους προμήνυμα για την άνοιξη. Όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα ολόγυρα μας!

Στα άνθη της οι μέλισσες ρουφάνε το νέκταρ για να παράγουν στη συνέχεια κι άλλη ζωή. Στα κλαδιά της, βρίσκουν καταφύγιο πετούμενα του ουρανού που υμνούν τον πλάστη τους. Στη θέα της, αυθόρμητα χαμόγελα ζωγραφίζονται στα πρόσωπα των ανθρώπων γεμίζοντάς τους ελπίδα και χαρά. Άλλοτε ήρεμα και άλλοτε ταραγμένα, ο άνεμος κυνηγά να ρίξει την ελπίδα από τα άνθη της, όμως αυτή αγέρωχα φυλάει τα παιδιά της. Δεν έπαψε ποτέ της ν’ ανθίζει όσες βαρυχειμωνιές κι αν προσπάθησαν να την πτοήσουν.

Δε φοβάται να δείξει την αλήθεια της. Με αγάπη, με πίστη αληθινή, νικά όποιες αντιξοότητες και συνεχίζει θαρραλέα, όπως μοναδικά γνωρίζει. Δε ριζώνουν χειμώνες στην καρδιά της γι’ αυτό και επιλέγει να ανθίζει μέσα στην καρδιά του χειμώνα. Έχει τον τρόπο της να μαζεύει γύρω της και να ενώνει τις μέλισσες, τα πουλιά, τους ανθρώπους. Όλοι παίρνουν από εκείνη και εκείνη χαίρεται να σκορπά απλόχερα την ομορφιά της!

Ας μην ξεχνάμε ότι κι εμείς μπορούμε να είμαστε σαν τη νυφούλα αμυγδαλιά! Παρ’ όλες τις αντιξοότητες, έχουμε τη δύναμη να παραμένουμε ψύχραιμοι και συνετοί, φορείς χαράς, με στωικότητα, ελπίδα, καρτερία ν’ αντιμετωπίζουμε την όποια βαρυχειμωνιά. Να θυμόμαστε πως όλα γίνονται για κάποιο λόγο και πως ό,τι συμβαίνει μπορεί να γίνει μια ευκαιρία για να έρθουμε σε επαφή με ό,τι καλό έχουμε ξεχάσει. Η αμυγδαλιά ανθίζει πάντα⋅ Ανθίζει θυσιαστικά, καθώς προτιμά την περιπέτεια και τον αγώνα για ζωή και δεν αρκείται στην καλοπέραση και στην ασφάλειά της.

Κι εμείς ας εμπνευστούμε από το ζωντανό παράδειγμά της! Ας μην παραιτηθούμε για να μας καταπιεί ο φόβος μας, αρνούμενοι να αγαπήσουμε τον εαυτό μας και τον πλησίον ως εαυτόν. Είναι ξεκάθαρο ότι «η αληθινή αγάπη έξω βάλλει τον φόβον»! Και τούτο η αμυγδαλιά το γνωρίζει μα και το διδάσκει μοναδικά.. Γι’ αυτό και την αποκαλούν συχνά «τρελή», γιατί σαν τρέλα μοιάζει η αποκοτιά της, που όμως σκορπάει την ελπίδα, τη χαρά και την ομορφιά στη ζωή όλων μας! Η επιλογή είναι δική μας⋅ ας μην ξεχνάμε άλλο τον πνευματικό μας εαυτό.

Η μητέρα κι η αμυγδαλιά

Σοφία Ε. Παυλάκη

Κάθε που μπαίνει η άνοιξη, καθώς μια – μια τριγύρω μπουμπουκιάζουν οι αμυγδαλιές, θυμάμαι πάντα την πρώτη μας γνωριμία με την αμυγδαλιά, τούτο το θαύμα του χειμώνα που φέρνει το μήνυμα της νίκης της ζωής πάνω στην παγωνιά που απονεκρώνει την πλάση. Μεγαλώναμε τότε με την αδερφή μου στην Αγία Παρασκευή, το προάστιο της Αθήνας που διατηρούσε ακόμα πολλά χωράφια, αγρούς και ρεματιές, όπου η φύση οργίαζε πριν το τσιμέντο και η άσφαλτος πνίξουν και τούτη την ολόδροση εξοχή της Αττικής γης..

Επιστρέφαμε με τη μητέρα μας από το μάθημα, στις πρώτες τάξεις του σχολείου, παίζοντας κυνηγητό και ξεφωνίζοντας γύρω από τα πόδια της, όταν εκείνη μας έδειξε μια ολάνθιστη αμυγδαλιά, σε έναν αγρό από όπου περνούσαμε και μας διηγήθηκε την ιστορία του δέντρου, της «νύφης του χειμώνα», όπως την αποκάλεσε, που φυτρώνει πρώτη από όλα τα δέντρα μες στο κρύο, για να μας φέρει το μήνυμα του ερχομού της άνοιξης και της χαράς!

Θυμάμαι πώς το δέντρο φάνταξε στα παιδικά μας μάτια ..τόσο θεσπέσιο και θαυμαστό που με μιας σωπάσαμε κι οι δυο και μείναμε να το κοιτάμε θαμπωμένες για ώρα. Ήταν μια τεράστια φουντωμένη αμυγδαλιά, που περισσότερο έμοιαζε βγαλμένη από τον καμβά χαρισματικού ζωγράφου παρά πλάσμα της φύσης κι αυτή ζωντανό. Ένα δέντρο πλημμυρισμένο άνθη ολόλευκα και φωτεινά, απόλυτα συμμετρικό καθώς τα κλωνιά του ανοίγονταν ψηλά και γύρω απ’ τον κορμό του, που ηρεμούσε γαληνεμένο και εκθαμβωτικό στη μέση ενός παραμυθένιου τοπίου που το ίδιο δημιουργούσε.

Τριγύρω της, πάνω στη γη, που μόλις έδινε τις πρώτες δροσερές πινελιές μιας καταπράσινης χλόης, ένα χαλί απ’ τα πεσμένα ανθάκια της αμυγδαλιάς συμπλήρωνε μοναδικά κείνο το θαύμα που αντικρίζαμε… Μια εικόνα ασύγκριτης ομορφιάς που συνάμα έγινε μέσα μου και ένα απ’ τα πρώτα διδάγματα για το αποτύπωμα του τοπίου στην ανθρώπινη ψυχή και για την ξεχωριστή ικανότητα της φύσης να μας μεταφέρει, μέσα από τα πλάσματά της και τις εικόνες της, από αυτόν τον κόσμο της φθοράς, στις πιο λεπτές εκφράσεις του πνεύματος, της ομορφιάς, της αισθητικής απόλαυσης και της ευγένειας..

Συνδέθηκε έτσι για μένα η αμυγδαλιά με τη μορφή της μητέρας μου, με έναν τρόπο που κάθε φορά που αντικρίζω από τότε ένα ανθισμένο δέντρο της σχηματίζεται στον νου μου η γεμάτη αγάπη και ομορφιά εικόνα της και η φωνή της ντύνει ξανά την αμυγδαλιά μαζί με όλες εκείνες τις παιδικές μου μνήμες. Πολύ νέα τότε ακόμη η μητέρα μου, γεμάτη ζωή, ομορφιά και όνειρα, έγινε ένα στο μυαλό μου με την αμυγδαλιά, σε μιαν ανάμνηση που αγαπώ να καταφεύγω κάθε που μπαίνει η άνοιξη, τέτοιες μέρες…

Η αμυγδαλιά στη Μυθολογία

Με τέτοια ομορφιά η αμυγδαλιά είναι λογικό να έχει συνδεθεί με μερικούς από τους ωραιότερους μύθους:

Η Φυλλίς και η αγάπη που νικά τον θάνατο

Στα αρχαία χρόνια ζούσε στη Θράκη μια πανέμορφη πριγκίπισσα, η Φυλλίς, η οποία ερωτεύτηκε τον γιο του Θησέα, τον Δημοφώντα. Οι δύο νέοι γνωρίστηκαν όταν το καράβι του νεαρού Αθηναίου Δημοφώντα επέστρεφε από την Τροία. Παντρεύτηκαν αλλά μετά από λίγο καιρό ο νεαρός Αθηναίος νοστάλγησε την πατρίδα του και η ερωτευμένη πριγκίπισσα, μην αντέχοντας να τον βλέπει στεναχωρημένο, τον άφησε να γυρίσει πίσω. Πίστευε πως, αν την αγαπούσε πραγματικά, θα ξαναγύριζε και τότε θα ήταν πραγματικά και για πάντα δικός της.

Έτσι κι έγινε και η ερωτευμένη Φυλλίς έμεινε μόνη να περιμένει τον εκλεκτό της για χρόνια, ώσπου μαράζωσε και πέθανε από τη θλίψη της. Όμως οι θεοί, που ήξεραν την ιστορία της, τη μεταμόρφωσαν σε δέντρο για να μπορεί να περιμένει για περισσότερα χρόνια τον αγαπημένο της. Η ερωτευμένη γυναίκα συνεπώς δεν πέθανε, αλλά έγινε το δέντρο που έμελλε να γίνει σύμβολο της ελπίδας: η Αμυγδαλιά. Όταν μετά από χρόνια ο Δημοφώντας επέστρεψε στη Θράκη, βρήκε την αγαπημένη του και πιστή γυναίκα, όχι περιστοιχισμένη από μνηστήρες, αλλά ένα ξερό δέντρο δίχως φύλλα στη μέση του παγωμένου τοπίου. Απελπισμένος και γεμάτος τύψεις αγκάλιασε τον κορμό της και τότε εκείνη πλημμύρισε ανθούς στη μέση του χειμώνα νικώντας τον θάνατο!

Μια άλλη εκδοχή του ίδιου μύθου για την αμυγδαλιά αναφέρει ότι η Φυλλίς έμεινε πίσω περιμένοντας τον καλό της, στον τόπο της τελετής του γάμου της. Τα χρόνια περνούσαν και ο Δημοφώντας δεν επέστρεφε. Απελπισμένη η βασιλοπούλα που τον έχασε για πάντα πήγε και κρεμάστηκε σε ένα δέντρο. Το δέντρο κράτησε την ψυχή της κι από τότε δεν ξανάβγαλε φύλλα, ούτε άνθισε. Κάποτε με τα χιόνια του Γενάρη γύρισε ο γιος του Θησέα. Σαν έμαθε τον τραγικό χαμό της αγαπημένης του πήγε, αγκάλιασε το δέντρο και αυτό άρχισε να βγάζει τρυφερά φύλλα και άνθη. Η ψυχή της βασιλοπούλας ένιωσε χαρά με το γυρισμό του Δημοφώντα, μα δεν μπόρεσε να ξαναπάρει την ανθρώπινη μορφή της. Έμεινε δέντρο και κάθε χρόνο τον Γενάρη, στολίζεται με κάτασπρα λουλούδια. Έτσι η αμυγδαλιά, έγινε σύμβολο της ελπίδας, δείχνοντας ότι η αγάπη δεν μπορεί να νικηθεί από τον θάνατο.

Sir John William Waterhouse, Study for Phyllis and Demophon

Η όμορφη Αμυγδαλιά και ο παγωμένος Βοριάς

Η Αμυγδαλιά ήταν μια όμορφη κόρη και κατοικούσε σ’ έναν μεγάλο πύργο. Η μητέρα της την είχε μονάκριβη, τη λάτρευε τόσο πολύ και δεν την άφηνε το χειμώνα να βγει έξω ούτε μια φορά, για να μην κρυώσει. Έτσι, η Αμυγδαλιά καθόταν τις χειμωνιάτικες μέρες πίσω από το τζάμι του παραθύρου της, μέσα στη ζεστασιά του δωματίου της και από εκεί έβλεπε τη βροχή να πέφτει, τον άνεμο να λυσσομανάει και πολλές φορές να ξεριζώνει τα δέντρα, το χιόνι να στροβιλίζεται και να ντύνει κάτασπρη τη γη, τα σπουργιτάκια να ψάχνουν με κόπο να βρουν κάτι να τσιμπολογήσουν..

Μια μέρα ο Βοριάς, ο πιο ψυχρός απ’ όλους τους ανέμους που φυσάνε στη γη, έτυχε να περάσει έξω από τον πύργο, είδε την Αμυγδαλιά πίσω από το παράθυρό της, τον θάμπωσε τόσο πολύ η ομορφιά της, την αγάπησε κι έβαλε σκοπό να την παντρευτεί. Αλλά… ποια κοπέλα θα δεχόταν να παντρευτεί τον άνεμο; Έτσι ο Βοριάς αποφάσισε να μεταμορφωθεί σε άνθρωπο. Μεταμορφώθηκε λοιπόν σ’ ένα ωραίο παλικάρι, σ’ έναν ιππότη θαυμαστό και μία μέρα στάθηκε, γεμάτος ελπίδες, έξω από το παράθυρο της Αμυγδαλιάς.

Η όμορφη κόρη θαμπώθηκε κι αυτή από την ομορφιά του παλικαριού και δεν άργησε να τον αγαπήσει.
– «Γιατί δεν ανοίγεις το παράθυρό σου, να σε δω από κοντά;», τη ρώτησε μια μέρα ο Βοριάς.
– «Δεν μπορώ», του απάντησε η Αμυγδαλιά. «Όσο κρατάει ο χειμώνας η μητέρα μου δε με αφήνει να βγω από το δωμάτιό μου ούτε ν’ ανοίξω το παράθυρό μου, γιατί είμαι τόσο ντελικάτη και θα κρυώσω. Θα πρέπει να περιμένεις να έρθει το καλοκαίρι».
– «Το καλοκαίρι δεν περνώ από αυτά τα μέρη», της είπε ο Βοριάς. «Να πεις στη μητέρα σου πως θέλω να σε παντρευτώ και τότε θα σ’ αφήσει να βγεις από το δωμάτιό σου». Μίλησε την ίδια εκείνη μέρα η Αμυγδαλιά στη μητέρα της για τον όμορφο νέο που είχε γνωρίσει και την παρακάλεσε να της επιτρέψει να τον παντρευτεί.

– «Μα… ποιος είναι αυτός ο νέος;», τη ρώτησε η μητέρα της. «Πώς να σε παντρέψω με έναν άγνωστο; Κι έπειτα… πώς θα μπορέσεις να βγεις έξω με αυτό το κρύο; Άφησε να ζεστάνει ο καιρός και τότε μπορείς να βγεις για να γνωρίσεις από κοντά το νέο που αγαπάς».
– «Να βγω έστω και για λίγο», την παρακάλεσε η Αμυγδαλιά.
– «Μην είσαι τόσο βιαστική κόρη μου, τη συμβούλεψε πάλι η μητέρα της. Υπάρχουν τόσοι και τόσοι νέοι που θα ήθελαν να σε παντρευτούν. Μη δίνεις και τόση εμπιστοσύνη σε αυτόν τον άγνωστο».

Η Αμυγδαλιά όμως δεν άκουσε τη συμβουλή της μητέρας της και μια μέρα που εκείνη έλειπε από τον πύργο, ντύθηκε στα λευκά, σα νύφη, άνοιξε την πόρτα κι έτρεξε να συναντήσει τον ιππότη της και να φύγει μαζί του… Ο Βοριάς την έσφιξε στην αγκαλιά του μα… ήταν τόσο παγωμένος και η Αμυγδαλιά ήταν τόσο άμαθη στο κρύο. Έτσι, δεν άργησε να παγώσει το σώμα της, να παγώσει η καρδιά της και να ξεψυχήσει… Δεν μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι ο νέος που αγαπούσε ήταν ο Βοριάς που παγώνει το καθετί στο πέρασμά του. Ο θεός λυπήθηκε πολύ για το θάνατο της Αμυγδαλιάς και πάνω στον τάφο της έκανε ν’ ανθίσει ένα δέντρο που πήρε τ’ όνομά της. Από τότε, ακόμα και μέσα στο βαρύ χειμώνα, η αμυγδαλιά βιάζεται ν’ ανθίσει. Τα λευκά της λουλούδια μοιάζουν με νυφικό πέπλο. Βιάζεται να συναντήσει τον αγαπημένο της Βοριά και να τον παντρευτεί. Κι εκείνος, παγώνει και μαραίνει χωρίς να το θέλει τα λουλούδια της…

α.-β. Sir John William Waterhouse, Study for Phyllis and Demophon, γ. Luise Jopling Russell, Phyllis

Η αμυγδαλιά του Οφρυνίου, σύμβολο αιώνας αγάπης

Υπάρχει μια γωνιά της ελληνικής γης, όπου τα αμύγδαλα μετρούν 3.000 χρόνια ζωής και είναι συνυφασμένα με τον μύθο της αιώνας αγάπης και του δυνατού έρωτα της Φυλλίδας και του Δημοφώντα. Πρόκειται για το Οφρύνιο, στην περιοχή της Καβάλας. Εκεί ο γιος του βασιλιά των Αθηναίων, Θησέα ερωτεύτηκε τη Φυλλίδα, όταν επιστρέφοντας από την Τροία τον έβγαλε το κύμα στις ακτές του Οφρυνίου. Έτσι, η αμυγδαλιά έμεινε ως σύμβολο αιώνιας αγάπης για τους κατοίκους της περιοχής. Μαζί με τα αμύγδαλα, που αποτελούν βασική καλλιέργεια για τον τόπο, αλλά και τα υπόλοιπα τοπικά προϊόντα, που ταξιδεύουν σε όλη την Ελλάδα και σε πολλές χώρες του εξωτερικού, οι κάτοικοι της περιοχής θέλουν να διαδώσουν και τον μύθο των δύο ερωτευμένων νέων, της Φυλλίδας και του Δημοφώντα, ο οποίος σύντομα θα παρουσιάζεται με έναν ιδιαίτερο τρόπο στους επισκέπτες του τουριστικού θερέτρου της περιοχής, της πανέμορφης παραλίας του Οφρυνίου.

Ιαματική, θρεπτική και χρωστική αξία της αμυγδαλιάς

Η αμυγδαλιά κατάγεται από την ανατολική Μεσόγειο (Μεσοποταμία, Μικρά Ασία), απ’ όπου μεταφέρθηκε στην Ελλάδα και στη συνέχεια στην Ιταλία, τον 3ο αιώνα π.Χ. κατά τους χρόνους του Κάτωνος. Σε αρχαία κείμενα το δέντρο αναφέρεται ως αμυγδαλέα, αμυγδάλη, αμύγδαλος ο δέκαρπος. Σε πολλά μέρη της ανατολής ήταν γνωστή με το όνομα «Αθάσια», παραφθορά της θασίας αμυγδαλής, που τιμούσαν οι αρχαίοι. Οι Βυζαντινοί την ονόμαζαν «Θάσια». Στη μεσαιωνική Ευρώπη προτιμούσαν τα αμύγδαλα φρέσκα και πράσινα για το «γάλα» τους, το οποίο ο κόσμος το χρησιμοποιούσε αντί για γάλα αγελάδας, κατά τις περιόδους της Χριστιανικής νηστείας.

Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε και τα γλυκά και τα πικρά αμύγδαλα για θεραπευτικούς σκοπούς. Ο Διοσκουρίδης περιγράφει τον τρόπο παρασκευής του αμυγδαλέλαιου και αναφέρει πως το χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο και για την παραγωγή μύρου. Ο Θεόφραστος κάνει λόγο για τη χρήση της ρητίνης του δέντρου στη φαρμακευτική. Ο Αθηναίος ονομάζει ως τα καλύτερα τα αμύγδαλα της Νάξου, ενώ ο Φρύνιχος τα συνιστούσε ως ωφέλιμα για τον βήχα. Ο Διοκλής ο Καρύστιος τα συνιστούσε ως ευκοίλια και θερμαντικά τρόφιμα. Οι αρχαίοι γνώριζαν επίσης τη δηλητηριώδη δύναμη των πικρών αμυγδάλων και τα χρησιμοποιούσαν, όπως αναφέρει ο Διοσκουρίδης, για να δηλητηριάζουν θανατηφόρα τις αλεπούδες. Τα χρησιμοποιούσαν όμως και για θεραπευτικούς σκοπούς κατά της επίσχεσης των ούρων, της λευκόρροιας, των πλευρίτιδων και της πνευμονίας.

Στην Κρήτη θεωρούσαν τα αμύγδαλα τονωτικά και αναπλαστικά του αίματος. Τα μασούσαν με ψωμί και τα έδιναν στα βρέφη (μασουλίδες), όταν έπασχαν από σουφρίτη (παιδική αθρεψία). Γνώριζαν επίσης ότι καθαρίζουν τα νεφρά και αγόραζαν σουμάδα από το εμπόριο. Το γλυκό αμυγδαλόλαδο το έδιναν στα βρέφη, όταν ήταν δυσκοίλια. Κοπάνιζαν τα αμύγδαλα, τα έβραζαν και στη συνέχεια μάζευαν το λάδι που επέπλεε με κουταλάκι. Στη Μεραμπέλο, που ήταν περιοχή αμυγδαλοπαραγωγός, συγκέντρωναν χιλιάδες οκάδες αμυγδαλόψιχας. Την ψίχα την έβγαζαν με ειδικά κοπανάκια. Συνήθως τα βράδια, στην αποσπερίδα τσάκιζαν τα αμύγδαλα, κάνοντας «δανεικούς». Δηλαδή μαζεύονταν οι χωρικοί εκ περιτροπής σε κάθε σπίτι και βοηθούσαν ο ένας τον άλλο. Τις αποσπερίδες αυτές τις ονόμαζαν «τσακίστρες» και γινόταν σωστό πανηγύρι. Ήταν μία ευκαιρία να ξεσκάσουν από τον κάματο της ημέρας και επίσης να συναντηθούν οι νέοι και οι νέες. Κάθε «τσακίστρα» διαρκούσε 2-3 βράδια. Ο λυράρης βέβαια ήταν από κοντά και συνόδευε τον χορό, όπου αντάλλασαν μαντινάδες ο ένας με τον άλλο.

Τα πράσινα αμύγδαλα τα έλεγαν «τσάγαλα». Τα ξυλώδη περιβλήματα τα έλεγαν «αμυγδαλόκουπες». Τις φρέσκες αμυγδαλόκουπες τις χρησιμοποιούσαν ως βαφική ύλη, καθώς δίνουν ένα χρώμα σκούρο μπεζ. Τα ξερά τα χρησιμοποιούσαν για τη συντήρηση της φωτιάς. Με τα φύλλα της αμυγδαλιάς πάχαιναν το πρόβατά τους και έκαναν νόστιμο το κρέας τους. Με ένα μείγμα φύλλων αμυγδαλιάς και ροδιάς και με την προσθήκη καραμπογιάς (θειικός σίδηρος) έδιναν πράσινο χρώμα στα μάλλινα. Την κόλα της αμυγδαλιάς την έδιναν ως αποχρεμπτικό στα νήπια.

Αμυγδαλιές στο ελληνικό τοπίο

Prunus amygdalus…

Η αμυγδαλιά (Prunus amygdalus) είναι ένα όμορφο φυλλοβόλο δέντρο, με μικρά, μακρόστενα φυλλαράκια και πανέμορφα αρωματικά λευκορόδινα άνθη. Τα λουλούδια της εμφανίζονται γρήγορα, πριν από τα φύλλα, μετά τα κρύα του χειμώνα, κάνοντάς την ένα από τα πρώτα φυτά που υποδέχονται την άνοιξη. Η καλλιέργειά της αξίζει, τόσο για την εντυπωσιακή αυτή εμφάνιση, αλλά και για τους βελούδινους καρπούς που ακολουθούν και σταδιακά ωριμάζουν. Το τελικό αποτέλεσμα είναι τα νόστιμα και πολύ θρεπτικά αμύγδαλα!

Ένα φυτό αμυγδαλιάς μπορεί να φθάσει από 4 έως 8 μέτρα σε ύψος, ενώ το πλάτος του εκτείνεται περίπου στις ίδιες διαστάσεις. Κάθε δέντρο φτάνει το πλήρες μέγεθός του μέσα σε 10 με 20 χρόνια. Τα πυκνά μακρόστενα φυλλαράκια της αμυγδαλιάς, σε μέτριες έως σκούρες πράσινες αποχρώσεις, παραμένουν πάνω στο φυτό από την άνοιξη μέχρι και το φθινόπωρο, οπότε σταδιακά πέφτουν για να υποδεχτούν το χειμώνα. Τα υπέροχα λευκά άνθη της αμυγδαλιάς, με απαλές φούξια – ροζ πινελιές, στολίζουν τα γυμνά κλαδιά της τον Φεβρουάριο ή νωρίς την άνοιξη, πριν εμφανιστούν τα φύλλα και διαχέουν ένα ευχάριστο γλυκό άρωμα. Τα λουλούδια σταδιακά διαδέχονται βελούδινοι πράσινοι καρποί, οι οποίοι αργά το καλοκαίρι ωριμάζουν, αποκαλύπτοντας τον σκληρό θρεπτικό καρπό που κρύβουν στο εσωτερικό τους.

Η αμυγδαλιά αγαπά τις ηλιόλουστες θέσεις και της αρέσει να είναι προστατευμένη από τον δυνατό άνεμο, κατά προτίμηση σε σημεία με νότια ή δυτική έκθεση. Χρειάζεται λίγο έως μέτριο πότισμα, κυρίως σε εποχές ζέστης και ξηρασίας. Αναπτύσσεται με επιτυχία σε όλους τους τύπους εδαφών, αρκεί να έχουν καλή αποστράγγιση. Είναι ανθεκτική στην ξηρασία και ταυτόχρονα έχει καλή αντοχή στο κρύο, μέχρι και στους -15°C. Αργά το χειμώνα ή το φθινόπωρο, μόλις ρίξει τα φύλλα της, ένα ελαφρύ κλάδεμα μπορεί να απομακρύνει ξερά, ταλαιπωρημένα ή υπερβολικά πυκνά κλαδιά. Βλαστάρια που κατευθύνονται προς σημεία που δεν θέλουμε μπορούν επίσης να κλαδευτούν την ίδια εποχή. Μετά το κλάδεμα καλό είναι να εφαρμόζεται και εδαφοκάλυψη γύρω από τις ρίζες του φυτού.

Η αμυγδαλιά είναι δέντρο κατάλληλο για εξοχικούς κήπους, κήπους Μεσογειακού στυλ, καρποφόρους δενδρώνες ή κήπους που δέχονται χαμηλή συντήρηση. Αρκετές φορές φυτεύεται και ως διακοσμητικό φυτό, μιας και είναι από τα πρώτα και πιο εντυπωσιακά φυτά που θα ανθίσουν την άνοιξη.

Στην Ελλάδα, η συστηµατική καλλιέργεια αµυγδαλιάς άρχισε τη δεκαετία του ’60. Σήµερα, το 35-50% των ελληνικών αµυγδάλων παράγεται στη Θεσσαλία στους νοµούς Λάρισας και Μαγνησίας, 26-35% στη Μακεδονία στους νοµούς Σερρών και Καβάλας και το υπόλοιπο διάσπαρτα στον ελλαδικό χώρο. Οι παραδοσιακές περιοχές φυτεµένες µε παλιές ποικιλίες και µεγάλα σε ηλικία δένδρα, σε κάποιες περιπτώσεις εγκαταλείπονται και χρησιµοποιούνται πιο παραγωγικές ποικιλίες σε καταλληλότερες περιοχές. Το 50% των εκτάσεων είναι πεδινές και έχουν καλύτερη απόδοση από τους αµυγδαλεώνες σε ηµιορεινές και ορεινές περιοχές.

Παρ’ όλο που ο αριθµός των καλλιεργούµενων εκτάσεων έχει µειωθεί, σε σχέση µε τις προηγούµενες δεκαετίες λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής και της εισαγωγής αµυγδάλων σε ανταγωνιστικές τιµές, η Ελλάδα συνεχίζει να παράγει σηµαντικές ποσότητες αµυγδάλων. Συγκεκριµένα, η ελληνική παραγωγή ανέρχεται στο 3,2% της παγκόσµιας αγοράς και στο 10% σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η παγκόσµια παραγωγή αµυγδάλων αυξάνεται τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της υψηλής θρεπτικής τους αξίας και της ποικιλίας των µορφών κατανάλωσης. Κύρια παραγωγός χώρα αμυγδάλων παγκοσμίως είναι οι ΗΠΑ, κατέχοντας το 16% των καλλιεργήσιµων εκτάσεων και το 30% της παγκόσµιας παραγωγής, κυρίως στην περιοχή της Καλιφόρνια.

Ανθισμένες αμυγδαλιές στο Νεοχώρι Κωνσταντινουπόλεως (φωτ. Ioannis Byros) και στα Πιέρια Όρη (Ριζώματα Πιέρια όρη/Σελίδα στο fb)

Προϊόντα αμυγδάλου

Η αμυγδαλιά μας δίνει μια σειρά από πολύ ωφέλιμα προϊόντα. Το γάλα αμυγδάλου είναι ένα φυτικό γάλα πλούσιο σε πρωτεΐνες, με κρεμώδη υφή και γεύση καρυοειδή. Δεν περιέχει χοληστερόλη ούτε λακτόζη και συχνά καταναλώνεται από τους πάσχοντες από δυσανεξία στη λακτόζη και από όσους αποφεύγουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως οι vegans. Επίσης καταναλώνεται ευρύτατα κατά τη διάρκεια της χριστιανικής νηστείας, υποκαθιστώντας το ζωικό γάλα. Πλούσια σε βιταμίνη E τα αμύγδαλα καταναλώνονται ψημένα ή ωμά. Θεωρούνται πολύτιμη πηγή θρέψης του δέρματος και των μαλλιών, ενώ το αμυγδαλέλαιο είναι το βασικότερο λάδι για την ενυδάτωση της επιδερμίδας και των μαλλιών. Η αμυγδαλόψυχα χρησιμοποιείται ευρύτατα στη ζαχαροπλαστική αλλά και για την παρασκευή μάσκας ομορφιάς.

Το αλεύρι αμυγδάλου είναι ένα ακόμα δημοφιλές προϊόν του καρπού της αμυγδαλιάς και μια εναλλακτική λύση στο παραδοσιακό αλεύρι σίτου, με ελαφρώς πιο γλυκιά γεύση. Είναι χαμηλό σε υδατάνθρακες και σάκχαρα και δεν περιέχει γλουτένη. Είναι ιδιαίτερα θρεπτικό καθώς περιέχει υψηλά λιπαρά και πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και βιταμίνη Ε. Προσθέτει μια απαλή γεύση στα ψημένα φαγητά και στις κρούστες επιδορπίων. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε μαγνήσιο προσφέρει πολλαπλά οφέλη, συμβάλλοντας στον βελτιωμένο έλεγχο του σακχάρου του αίματος, στη μείωση της χοληστερόλης, στην αντίσταση στην ινσουλίνη και στη χαμηλή αρτηριακή πίεση.

Η Αμυγδαλιά με λίγα λόγια..

Κοινή ονομασία: Αμυγδαλιά
Λατινική ονομασία: Prunus amygdalus
Οικογένεια: Rosaceae
Είδος φυτού: Καρποφόρο δένδρο
Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο
Απαιτήσεις σε φως: Φωτόφιλο
Χρώμα άνθους: Λευκό, λευκορόδινο
Εποχή ανθοφορίας: Άνοιξη

Η αμυγδαλιά στη λογοτεχνία και στην Τέχνη

Η «ανθισμένη αμυγδαλιά» του Γιώργου Δροσίνη

Η «Ανθισμένη Αμυγδαλιά» είναι ένα από τα γνωστότερα ποιήματα του Γεωργίου Δροσίνη, που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο σατιρικό περιοδικό «Ραμπαγάς», το 1882. Το ποίημα έγραψε ο Δροσίνης σε νεαρή ηλικία, όταν ακόμη δημοσίευε τους στίχους του με το ψευδώνυμο «Αράχνη». Η Δροσίνα Δροσίνη – Μελετοπούλου ήταν η 16χρονη τότε μαθήτρια του Αρσακείου και εξαδέλφη του ποιητή, που του ενέπνευσε το υπέροχο αυτό ποίημα καθώς ο Δροσίνης την παρακολουθούσε από το παράθυρο του σπιτιού τους, στην Αθήνα, όταν εκείνη κούνησε την ανθισμένη αμυγδαλιά του κήπου τους και τα ροδόλευκα άνθη της έπεσαν επάνω της, προκαλώντας έκπληξη και ενθουσιασμό στη νεαρή κοπέλα.

Η Δροσίνα Δροσίνη – Μελετοπούλου και ο Ποιητής της «Ανθισμένης αμυγδαλιάς» Γεώργιος Δροσίνης

Το ποίημα μελοποιήθηκε από τον Ζακυνθινό συνθέτη Γεώργιο (Τζώρτζη) Κωστή (1871-1959), κατά τη διάρκεια της επιστράτευσής του 1885, με αποτέλεσμα πολύ γρήγορα να διαδοθεί από τους στρατιώτες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ως τραγούδι η «Ανθισμένη Αμυγδαλιά» μεταφράστηκε σε πολλές ξένες γλώσσες και έχει φωνογραφηθεί σε πολλές εκτελέσεις από διάφορους τραγουδιστές και ιδιαίτερα από χορωδίες και μαντολινάτες.

Την ιστορία του πολυαγαπημένου αυτού τραγουδιού της παλιάς Αθήνας μας αφηγείται ο Γιάννης Καιροφύλας, στο βιβλίο του: «Η Αθήνα και οι Αθηναίοι 1834-1934» (εκδ. Φιλιππότης, 1995). Η διήγηση ανήκει στην ίδια την ηρωίδα που ενέπνευσε τους γνωστούς στίχους στον ποιητή, τη Δροσίνα Δροσίνη – Μελετοπούλου, κόρη του Δημητρίου Δροσίνη από το Μεσολόγγι και, όπως είδαμε, εξαδέλφη του ποιητή Γεωργίου Δροσίνη. Λόγω του ατίθασου και ανυπότακτου χαρακτήρα της, ο πατέρας της Δροσίνας επέλεξε να την γράψει εσωτερική στο Αρσάκειο. Στην Αθήνα άλλωστε έμενε και ο θείος της Χρηστάκης Δροσίνης και η Δροσίνα πήγαινε στο σπίτι του για να περάσει τις διακοπές των Χριστουγέννων και του Πάσχα, κοντά στα εξαδέλφια της Κάκια και Γεώργιο Δροσίνη. Ο νεαρός τότε ποιητής συνόδευε την αδελφή και την εξαδέλφη του στους περιπάτους και στα θεάματα.

Όταν η Δροσίνα κόντευε τα 17, κάποιον χειμώνα τόσο γλυκό που ξεγέλασε τις αμυγδαλιές και άνθισαν πριν την ώρα τους, κατέβηκε μαζί με την Κάτια στον κήπο του σπιτιού που βρισκόταν στη γωνία των σημερινών οδών Πανεπιστημίου και Πεσμαζόγλου. Κοριτσάκια και οι δύο άρχισαν να κυνηγιούνται μέσα στον κήπο που τον στόλιζαν, μεταξύ άλλων δένδρων, και δύο ανθισμένες αμυγδαλιές. Τόση ήταν η ομορφιά τους που η Δροσίνα σταμάτησε για να τις θαυμάσει και να τις αγκαλιάσει. Άρχισε να τους μιλάει και να τις αγγίζει. Εκείνες όπως ήταν φυσικό δεν απάντησαν και η μικρή Δροσίνα άρχισε να τις τραντάζει.

Η ίδια διηγείται στον Γιάννη Καιροφύλα: «Το τι συνέβη ήταν αφάνταστο. Σε δύο δευτερόλεπτα βρέθηκα κάτω από μια καταρρακτώδη ανθορροή. Τα μαλλιά μου, οι ώμοι, τα μπράτσα μου ήταν γεμάτα από απαλά ανθόφυλλα μυγδαλιάς». Η εξαδέλφη της την πλησίασε, γέλασαν και κάθισαν στον κήπο να συνεχίσουν την κοριτσίστικη κουβεντούλα τους. Ύστερα από λίγο κατέβηκε και ο Γεώργιος Δροσίνης που τόση ώρα τις παρακολουθούσε από το παράθυρο του γραφείου του.

Το υπέροχο θέαμα της νέας κοπέλας ανάμεσα στις αμυγδαλιές έδωσε στον Γ. Δροσίνη την έμπνευση για να γράψει τους τόσο γνωστούς και χιλιοτραγουδισμένους στίχους του:

– Ανθισμένη Αμυγδαλιά –
Γεώργιος Δροσίνης
Ετίναξε την ανθισμένη αμυγδαλιά
με τα χεράκια της
και γέμισ’ από τα’ άνθη η πλάτη, η αγκαλιά
και τα μαλλάκια της.
Αχ, χιονισμένη σαν την είδα την τρελή
γλυκά τη φίλησα
της τίναξα όλα τ’ άνθη από την κεφαλή
κι έτσι της μίλησα:
«Τρελή, να φέρης στα μαλλιά σου τη χιονιά
τι τόσο βιάζεσαι;
Μόνη της θάρθη η άγρια βαρυχειμωνιά,
δεν το στοχάζεσαι;»
Τοῦ κάκου τότε θὰ θυμᾶσαι τὰ παλιὰ
τὰ παιχνιδάκια σου,
κοντὴ γριούλα μὲ τὰ κάτασπρα μαλλιὰ
καὶ τὰ γυαλάκια σου.

Η ταινία «Ανθισμένη αμυγδαλιά» (1959), σε σκηνοθεσία Χρήστου Αποστόλου, αποτελεί μεταφορά στον κινηματογράφο του ομότιτλου θεατρικού έργου του Δημήτρη Γιαννουκάκη. Αναφέρεται στη ζωή του ποιητή Γεωργίου Δροσίνη και τοποθετείται στην παλιά Αθήνα, στα τέλη της δεκαετίας του 1880, επί πρωθυπουργίας Χαριλάου Τρικούπη.

Η ιστορία της ταινίας εκτυλίσσεται στα γραφικά σοκάκια της Πλάκας με τα παραδοσιακά καφενεδάκια της εποχής και τους ολάνθιστους κήπους των σπιτιών. Εκεί θα συναντήσουμε και έναν παραδοσιακό ιδιοκτήτη καφενείου (Νίκος Σταυρίδης), που είναι ερωτευμένος με τη ρομαντική κοπέλα (Κάκια Αναλυτή), που κατοικεί στο σπίτι απέναντι από το μαγαζί του. Εκείνη όμως είναι ερωτευμένη με τον νεαρό ποιητή Γεώργιο Δροσίνη (Ανδρέας Μπάρκουλης), κάτι το οποίο βρίσκει εντελώς αντίθετη τη μητέρα της, που της προορίζει για σύζυγο τον γιατρό που την παρακολουθεί. Η κοπέλα αρνείται πεισματικά να δεχτεί αυτό το γάμο και περιμένει την επιστροφή του νεαρού ποιητή από τη Γερμανία, όπου εκείνος έχει μεταβεί για σπουδές. Στο απόσπασμα, ο καφετζής, κυρ-Παναγιωτάκης σύρει στον Πρωθυπουργό Χαρ. Τρικούπη «τα εξ αμάξης» για τους νέους φόρους που επέβαλε, και εύχεται να μπορούσε να γίνει ο ίδιος Πρωθυπουργός:

Το τραγούδι «Ανθισμένη Αμυγδαλιά», από το ομότιτλο ποίημα του Γ. Δροσίνη, ακούγεται και στην ταινία «Το Τεμπελόσκυλο» (1963), σε σκηνοθεσία Στεφάνου Φωτιάδη, βασισμένη στο θεατρικό έργο «Τεμπέλης με καριέρα». Πρόκειται για μια από πιο ωραίες και αξέχαστες ατάκες του Ελληνικού Κινηματογράφου, καθώς η παρέα της Μπούμπης Πελεκάνου (Μαίρης Χρονοπούλου) ξεκινά να τραγουδήσει την «Ανθισμένη Αμυγδαλιά», σε λαϊκό κέντρο διασκέδασης της εποχής και η άλλη παρέα του Πολύδωρα Κλάπα (Δημήτρης Παπαμιχαήλ) τους παίρνει το τραγούσι «απ’ το στόμα!»:

Στάσου, μύγδαλα..!

Οι καρποί της αμυγδαλιάς θα πρωταγωνιστούσαν ωστόσο και σε μία ακόμα πολυαγαπημένη ελληνική ταινία της «χρυσής» εποχής του Ελληνικού Κινηματογράφου. «Στάσου, μύγδαλα» ήταν η αξέχαστη φράση που απευθύνει ο Γιάννης Βόγλης στη συμπρωταγωνίστριά του Ανν Λόνμπεργκ, κυνηγώντας τη στην ταινία «Κορίτσια στον ήλιο», που γυρίστηκε στην Άνδρο και στη Σαλαμίνα, το 1968, σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη, σενάριο Ιάκωβου Καμπανέλλη και με την υπέροχη μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου. Η συγκεκριμένη σκηνή ωστόσο είναι η μόνη της ταινίας, η οποία δεν γυρίστηκε στα δύο νησιά, αλλά στην Αθήνα!

Αρκετά χρόνια αργότερα, ο Γιάννης Βόγλης, με καταγωγή από την Άνδρο, είχε αναφέρει σε συνέντευξή του για τη σκηνή αυτή, πως του έπεφτε πάρα πολύ βαριά η χοντρή, μάλλινη κάπα του βοσκού που έπρεπε να φορά για τον ρόλο του. «Γυρίζαμε τη σκηνή πάνω – κάτω συνέχεια», θυμάται. «Κάποια στιγμή μπάφιασα και είπα στον Γεωργιάδη: “Έλα, ρε Βασίλη, αφού το ‘χουμε το πλάνο, βαρέθηκα πια! Στάσου μύγδαλα, στάσου μύγδαλα”. Κι εκείνος γυρνά και μου λέει: “Βόγλη! Αυτή η φράση θα σε κυνηγάει σ’ όλη σου τη ζωή”. Και είχε δίκιο!». Σε άλλη σκηνή στην ταινία, η Άνναμπελ (Ανν Λόνμπεργκ), σπάει και γεύεται τα αμύγδαλα που της χάρισε ο αγαπημένος της, ένα ζεστό καλοκαιριάτικο απομεσήμερο στο πανέμορφο Μπατσί της δεκαετίας του ’60.

Λογοτεχνία και Εικαστικά

Ως προάγγελος της άνοιξης και ως ένα από τα ομορφότερα δέντρα, η αμυγδαλιά έχει εμπνεύσει πολλούς, διάσημους ζωγράφους, που δημιούργησαν μερικούς από τους ωραιότερους πίνακές τους έχοντας ως πηγή έμπνευσης το εμβληματικό αυτό δέντρο. Παράλληλα, πολλοί σπουδαίοι λογοτέχνες και Ποιητές ύμνησαν την αμυγδαλιά και τη σημασία της στη φύση με αιώνιους στίχους και κείμενα που ανήκουν στους θησαυρούς της Παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Vincent van Gogh: 1. Ανθισμένα κλαδιά αμυγδαλιάς σε ποτήρι, 1888, 2. Ανθισμένη αμυγδαλιά, 1888, 3. Κλαδί αμυγδαλιάς σε ποτήρι με βιβλίο, 4. Αυτοπροσωπογραφία, 5. Κλαδιά ανθισμένης αμυγδαλιάς, 1890

Στις 31 Ιανουαρίου του 1890, ενώ βρισκόταν στην Auvers της Γαλλίας, ο σπουδαίος Ολλανδός ζωγράφος Vincent van Gogh έλαβε ένα γράμμα από τον αδερφό του Τεό. Του έγραφε πως είχε αποκτήσει τον πρώτο του γιο και μάλιστα τον είχε ονομάσει Βίνσεντ, όπως ονομαζόταν εκείνος. Τα δυο αδέρφια ήταν πολύ δεμένα. Η χαρά του Βίνσεντ ήταν πολύ μεγάλη και για να την εκφράσει, ζωγράφισε ένα από τα αγαπημένα του θέματα: ανθισμένα κλαδιά με φόντο τον καταγάλανο ουρανό. Ονόμασε τον πίνακα «Ανθισμένη αμυγδαλιά» και θα τον δώριζε στο ζευγάρι για να τον κρεμάσει πάνω από το κρεβάτι του. Η επιλογή της αμυγδαλιάς δεν ήταν τυχαία. Την επέλεξε ως σύμβολο της νέας ζωής που μόλις άνθιζε και της άνοιξης, που θα έφερνε ο ερχομός της.

Κωνσταντίνος Μαλέας, Χειμωνιάτικο τοπίο με αμυγδαλιές

«Λίγο ακόμα θα ιδούμε…» – Οι αμυγδαλιές στην ποίηση του Γιώργου Σεφέρη

Οι λέξεις του Γιώργου Σεφέρη πετούν σαν χελιδόνια πάνω από το κεφάλι μας, γνώριμα και αγαπημένα -αλλά και παντοτινά ζητούμενα. Σε αυτά τα χρόνια του φόβου, της κόπωσης και των αδιεξόδων, τα λόγια αυτά μπορεί ν’ ακούγονται απόκοσμα ή και σαρκαστικά.. Μπορεί όμως μέσα στην απόλυτη απλότητά τους, να είναι και σημαία ομορφιάς και αισιοδοξίας σε τούτη τη σκοτεινή και δύσκολη εποχή της απραξίας και της μεγάλης μελαγχολίας. «Λίγο ακόμα / θα ιδούμε τις αμυγδαλιές να ανθίζουν / τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο / τη θάλασσα να κυματίζει». Ολόκληρο το ποίημα στρέφεται προς μια μεγάλη πρόκληση που φέγγει μπροστά και που από την κατάκτησή της εξαρτάται η άνοιξη που οραματίζεται ο Ποιητής για τον άνθρωπο, για το λαό και τη χώρα του. Η ηθική πραγμάτωση του ανθρώπου θα έρθει ως αποτέλεσμα του δίκαιου αγώνα του να φθάσει ψηλά, πάνω και πέρα από τον κόσμο της αδικίας και της φθοράς, να σηκωθεί λίγο ψηλότερα, να παλαίψει, να προσπαθήσει, να προχωρήσει, να μην υποταχθεί σε εκείνο που τον λυγίζει και τον γονατίζει.

Γιώργος Σεφέρης
Μυθιστόρημα
ΚΓ’

Λίγο ακόμα
θα ιδούμε τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν
τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο
τη θάλασσα να κυματίζει

λίγο ακόμα,
να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα.

Ελληνική φύση με ανθισμένες αμυγδαλιές

Το ποίημα «Λίγο ακόμα» ανήκει στην ποιητική συλλογή του Γιώργου Σεφέρη που επιγράφεται «Μυθιστόρημα». Η συλλογή γράφτηκε το 1933-34 και πρωτοκυκλοφόρησε το 1935. Αποτελείται από 24 ενότητες, που θυμίζουν τις 24 ραψωδίες των ομηρικών επών. Το «Λίγο ακόμα» είναι το προτελευταίο ποίημα (ΚΓ’) της συλλογής. Πρόκειται για ένα λυρικό ποίημα. Η γλώσσα του είναι απλή δημοτική χωρίς καθόλου στολίδια. Το ποίημα είναι γραμμένο σε ελεύθερο στίχο, καθώς ο Σεφέρης είχε εγκαταλείψει πια τις παραδοσιακές μορφές στιχουργικής. Το ύφος είναι χαρούμενο, αισιόδοξο και ελπιδοφόρο, ενώ τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί ο ποιητής είναι εξαιρετικά λιτά και απλά. Χρησιμοποιεί, βασικά, ουσιαστικά και ρήματα.

Το ποίημα αποτελεί μια ενιαία ενότητα. Mε ωραίες εικόνες από το ελληνικό τοπίο, γεμάτες φως και λάμψη, ο ποιητής επιχειρεί να δώσει μια αισιόδοξη θεώρηση της ζωής. Η εικόνα των αμυγδαλιών που ανθίζουν την άνοιξη, τα μαρμάρινα κατάλοιπα των αρχαίων μνημείων που λάμπουν κάτω από τον ήλιο και ο κυματισμός της θάλασσας είναι τα στοιχεία που απαρτίζουν το μεγαλείο της ελληνικής φύσης και του ελληνικού πολιτισμού. Μέσα σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον ο άνθρωπος αγωνίζεται ακατάπαυστα να φτάσει κάπου ψηλότερα, να φτιάξει ένα καλύτερο μέλλον, μια καλύτερη ζωή.

Πρόκειται για μια γενική αναγέννηση που δεν αφορά μόνο το κάθε άτομο προσωπικά, αλλά και ολόκληρο το λαό. Ο ελληνικός λαός πρέπει ν’ ανυψωθεί, πρέπει ν’ αναγεννηθεί τόσο πνευματικά όσο και πολιτιστικά. Αυτό ασφαλώς μπορεί να επιτευχθεί μόνο με επίπονη και συνεχή προσπάθεια, καθώς και με τη βοήθεια των μεγάλων αξιών της ιστορίας μας και του παρελθόντος. Τώρα ο ελληνικός λαός βρίσκεται σ’ ένα τέλμα, σε μια πνευματική, πολιτική και κοινωνική παρακμή. Το μέλλον όμως διαγράφεται ευοίωνο και ελπιδοφόρο και δε θ’ αργήσει να έρθει ο καιρός της ανάστασης και της αναγέννησής του.

Το ποίημα, μελοποιημένο από τον Μίκη Θεοδωράκη, κυκλοφόρησε το 1968, στον δίσκο «Μυθιστόρημα», με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη σε μία από τις πλέον εμβληματικές ερμηνείες της:

Μυγδαλιές
Κωστής Παλαμάς

Της μυγδαλιάς σου το κλωνάρι
δροσολουστό μες στο ποτήρι
το μοσκοβόλησε και το ‘καμε κηπάρι
γύρω μου τ’ άχαρο το μοναστήρι,
κ’ ύστερα δάσος έγινε και το κηπάρι
βαθύ και φουντωμένο όλο μυγδαλιές.
«Αθώες κοπέλες του πατέρα, του Φλεβάρη,
σας κλαίω, λιγόζωες, ω νυφούλες, μυγδαλιές!
Νεκρικά θα σας γίνουνε σεντόνια
στα λυγερά σας τα κορμιά τα πέπλα τα λευκά,
και θα σας κάψει η παγωνιά,
κι άλλη νυφιάτικη στολή θα πάρετε απ’ τα χιόνια».

Και μ’ αποκρίθηκαν:
«Μην κλαις το ριζικό μας,
να την ποθείς τη μοίρα μας και να την τραγουδάς,
χιονάτες κι από τ’ άνθισμα κι από το θάνατό μας!
Είμαστ’ εμείς τα θύματα της άγριας χειμωνιάς.
Αίμα ζητά βασιλικό η δρακόντισσα να πιει,
να πέσει ν’ αποκαρωθεί, να πιει και να χορτάσει,
όσο να φτάσει ο χαλαστής μακριάθε, όσο να φτάσει
με το γυμνό ηλιοστάλαχτο σπαθί,
όσο να φτάσει ο ήρωας, το ξανθό Καλοκαίρι,
κ’ η Χειμωνιά να σκοτωθεί.

Να, βασιλιά πατέρα μας, το αίμα μας ποιος ξέρει
ζωούλες και ποιος θάνατους που να είναι πιο ακριβοί;
Στης θυσίας απάνω το βωμό
στεφανωμένα θύματα για κάποιο λυτρωμό
πεθαίνουμε αειπάρθενες, μυριανθιστές,
να μας ζηλεύεις, μη μας κλαις».
Κι από της μυγδαλιάς σου το κλωνάρι
δροσολουστό μες στο ποτήρι
βλάστησε τούτο τ’ όνειρο, κ’ η αρμονική του χάρη
το ιλάρωσε και τ’ άχαρο το μοναστήρι.

(Άπαντα, τ. 5ος, εκδ. Γκοβόστης)

Ένα τρυφερό λυρικό ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη που αντανακλά γλυκιά θλίψη και εκφράζει νοσταλγία για το αγαπημένο πρόσωπο που έχει χαθεί. Ο Ποιητής εξομολογείται τον έρωτά του σε μία γυναίκα που έχει πεθάνει. Η ευαίσθητη και ευάλωτη αμυγδαλιά γίνεται σύμβολο της γυναικείας μορφής, του ερωτικού αντικειμένου του πάθους.

Μυγδαλιά
Κώστας Καρυωτάκης

Κι ακόμα δεν μπόρεσα να καταλάβω
πώς μπορεί να πεθάνει μια γυναίκα
που αγαπιέται.

Έχει στον κήπο μου μια μυγδαλιά φυτρώσει
κι είν’ έτσι τρυφερή που μόλις ανασαίνει·
μα η κάθε μέρα, η κάθε αυγή τηνε μαραίνει
και τη χαρά του ανθού της δε θα μου δώσει.

Κι αλίμονό μου! εγώ της έχω αγάπη τόση…
Κάθε πρωί κοντά της πάω και γονατίζω
και με νεράκι και με δάκρυα την ποτίζω
τη μυγδαλιά που ‘χει στον κήπο μου φυτρώσει.

Αχ, της ζωούλας της το ψέμα θα τελειώσει·
όσα δεν έχουν πέσει, θα της πέσουν φύλλα
και τα κλαράκια της θε ν’ απομείνουν ξύλα.
Την άνοιξη του ανθού της δε θα μου δώσει

Κι όμως εγώ ο φτωχός της είχ’ αγάπη τόση…

(«O πόνος των ανθρώπων και των πραγμάτων», 1919)

Όλα θα σβήσουν
Μαρία Πολυδούρη
Έξω στον κήπο από χαρά τ’ άνθη λιγοθυμούνε.
Σαν τι χαρά μου τάζεις
κι όλο γυρίζω τη ματιά στην άψυχή σου εικόνα;
Διάδημα απ’ άσπρο φως
σου γίνεται του βάζου μου η εαρινή κορώνα,
της μυγδαλιάς ο ανθός.
(Από τη συλλογή «Ηχώ στο Χάος»)

Ένα αγαπημένο θέμα σπουδαίων ζωγράφων, το βάζο με τις αμυγδαλιές: α. Ιωάννης Σιφναίος (1919-1988), Βάζο με αμυγδαλιές, β. Louis Valtat, άνθη αμυγδαλιάς, 1925, γ. Λουκάς Γεραλής (1875-1958), Βάζο με αμυγδαλιές, δ. Κώστας Μαλάμος, Αμυγδαλιά σε βάζο, 1935, ε. Τζένη Αργυρού – Λυμπεροπούλου, Βάζο με αμυγδαλιές, στ. Ιωάννης Γεωργιόπουλος (1907-1987), Αμυγδαλιές

Νίκος Καζαντζάκης

Σαράντα μέρες περιδιαβάζαμε το Άγιον Όρος κι όταν τελεύοντας πια τον κύκλο ξαναγυρίζαμε, παραμονή Χριστούγεννα, στη Δάφνη να φύγουμε, το πιο απροσδόκητο, το πιο αποφασιστικό θάμα μας περίμενε: μέσα στην καρδιά του χειμώνα σ’ ένα φτωχό περιβολάκι, μια μυγδαλιά ανθισμένη!
Άρπαξα το φίλο μου από το μπράτσο, του ‘δειξα το ανθισμένο δέντρο.
– Τυραννούσαν την καρδιά μας Άγγελε, είπα, σε όλο μας ετούτο το προσκύνημα, πολλά και πολύπλοκα ρωτήματα και τώρα να η απάντηση!
Ο φίλος μου κάρφωσε το γαλάζιο μάτι του απάνω στην ανθισμένη μυγδαλιά-έκαμε το σταυρό του, σα να προσκυνούσε άγιο θαυματουργό κόνισμα, και κάμποση ώρα έμεινε άλαλος.
Κι ύστερα, αργά:
– Ένα τραγούδι, είπε, ανεβαίνει στα χείλια μου -ένα πολύ μικρό τραγούδι, ένα χαϊκάι.
Κοίταξε πάλι τη μυγδαλιά:
– Είπα στη μυγδαλιά: «Αδερφή, μίλησέ μου για το Θεό». Κι η αμυγδαλιά άνθισε.

Ένα ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου με χαρούμενη ατμόσφαιρα και αισιόδοξη διάθεση. Η γυναικεία μορφή του ερωτικού αντικειμένου ταυτίζεται με το ανθισμένο δέντρο, την αμυγδαλιά.

Μια μυγδαλιά και δίπλα της εσύ
Νικηφόρος Βρεττάκος

Μιὰ μυγδαλιὰ καὶ δίπλα της,
ἐσύ. Μὰ πότε ἀνθίσατε;
Στέκομαι στὸ παράθυρο
καὶ σᾶς κοιτῶ καὶ κλαίω.

Τόση χαρὰ δὲν τὴν μποροῦν
τὰ μάτια.
Δός μου, Θεέ μου,
ὅλες τὶς στέρνες τ’ οὐρανοῦ
νὰ στὶς γιομίσω.

Αμυγδαλιά
Στέλιος Σπεράντζας

Ωχρό φωτίζει απόψε το φεγγάρι
τις στράτες του χωριού, στη σιγαλιά.
Γυρτή πίσω απ’ το φράχτη κι έχει πάρει
μια ανήσυχη έγνοια η άσπρη αμυγδαλιά.
Στεφάνια έχει ανθοπλέξει ένα ζευγάρι δεσμούς
για την αγάπη την παλιά.
Κι οι πόθοι της στου ονείρου όλη τη χάρη
Πετούν, ξαναγυρνούν, τρελά πουλιά.
Γλυκέ ερωμένε, Μάρτη, Μάρτη,
ακόμα δε φαίνεσαι, να σμίξτε στόμα στόμα
στην ήμερη ησυχία του χωριού
Κι η νύφη από κλωνάρι, από μιαν άκρη τρεμάμενο
να στάξει αφήνει δάκρυ διαμάντι μες στο φως του φεγγαριού.

Achille Lauge, Αμυγδαλιές σε ανθοφορία, 1909

Οι αμυγδαλιές
Μίλτος Σαχτούρης

Έκθαμβο σπίτι άσπρο και κόκκινο
σε ποιο δωμάτιο ν’ ανθίσαν οι αμυγδαλιές σου;
Εγώ είχα ζήσει σ’ όλες τις γωνιές
στην κόκκινη και τη δυστυχισμένη
στην τραγική την άσπρη πάνω στο πατάρι
η αναπνοή σου θάμπωνε τα όνειρά μου
πάνω στα τζάμια σου τρεμόσβηνε μια θάλασσα
κήποι κρυφά χρυσάνθεμα μέσα στην έκστασή σου
που έτρεχα ματωμένος και κυνηγός.
Ένα μεγάλο δίχτυ περνούσε σύρριζα πάνω από το κεφάλι μου
η δυστυχία είχε δόντια σιδερένια
ο ήλιος φύτευε στους τοίχους κι άλλα περιβόλια
το περιβόλι της μύγας, το περιβόλι του χαρταετού,
το περιβόλι το μεγάλο της αγάπης,
το περιβόλι του μεγάλου πυρετού,
που μέσα του ολημέρα γύριζα με το τουφέκι μου
με μια κορδέλα κόκκινη μέσα στο στόμα μου
με μια κορδέλα κόκκινη μες στα μαλλιά μου
σαν τη γωνιά την κόκκινη και τη δυστυχισμένη
σαν τη γωνιά την τραγική την άσπρη
πάνω στο πατάρι εγώ είχα ζήσει σ’ όλες τις γωνιές
σε ποια λοιπόν ανθίσαν οι αμυγδαλιές σου;

John William Waterhouse, Μάζεμα ανθών αμυγδαλιάς, 1916

Ο άρχοντας
Μίλτος Σαχτούρης

Τ’ άγριο σκοτεινό παλάτι θα φωτίσω
εκτυφλωτικά
θα ρίξω χρώματα παντού
σε μια γωνιά
ο δράκος
θα είναι
ένα κλωνάρι
ανθισμένη
αμυγδαλιά

γιατί εφέτος στ’ αλήθεια εφοβήθηκα
την παγωνιά τη μοναξιά το κρύο
κι αυτά τα ελάφια που περνούσαν ύπουλα
τη νύχτα
κάτω απ’ την ψυχή μου.

Τοπία της Άνδρου με αμυγδαλιές (androslivadia.blogspot.com)

Φως
Γιάννης Ρίτσος

Ένα κλαδάκι μυγδαλιάς
μπρος στο παράθυρο,
ένα κλαδάκι μοναχά
σου κρύβει το μισό χωριό.
Ο έρωτας με την παλάμη του
σου κρύβει όλο τον κόσμο.
Μένει το φως μονάχα.

(Από τη συλλογή «Ασκήσεις», 1960)

Theo van Rysselberghe, Τα άνθη της αμυγδαλιάς, 1918

Όνειρο καλοκαιρινού μεσημεριού
Γιάννης Ρίτσος
(απόσπασμα)

Τη νύχτα οι μυγδαλιές με τ’ άσπρα τους φορέματα περάσαν κάτου απ’ τα παράθυρά μας αργές και λυπημένες, όμοιες με κείνα τα χλωμά κορίτσια του ορφανοτροφείου όταν γυρίζουν από μια μικρή εκδρομή, την Κυριακή, πιασμένες δυό δυό απ’ το χέρι, χωρίς να μιλάνε, χωρίς να βλέπουν τ’ άστρα που φυτρώνουν ένα ένα μες στον ίσκιο, μακρινά κι ευτυχισμένα.
Αύριο θα στείλουμε τις μυγδαλιές περίπατο στο ακροθαλάσσι να πλύνουνε τα πρόσωπά τους απ’ τη σκόνη της λύπης μας.
Και το βράδυ που θα γυρίσουν χαρούμενες, θα μας φέρουν τα πρώτα μας λόγια πλυμένα στη θάλασσα, κι εμείς θα κλαίμε στο ανοιχτό παράθυρο απ’ τη χαρά μας που μπορούμε να κλαίμε.

Sorolla y Bastida, Ανθισμένη Αμυγδαλιά, 1889

Joaquín Sorolla, Ανθισμένες αμυγδαλιές στην Ασίς

Μίμηση
Θέμος Αμούργης

Ως απάντηση στην αμυγδαλιά του Δροσίνη
(Χαρισμένο στον Ποιητή Γ. Δροσίνη)

Κάτου από μιαν αμυγδαλιά λευκή
Πού ‘χε τα χρώματα όλα του Γενάρη
θελήσαμε κι οι δύο περαστικοί
ένα κλαρί καθένας μας να πάρει.

Είταν, εκείνη, τόσο ιδανική
κι ανατινάχτηκε με τέτοια χάρη
για να το σώσει, που με μιας εκεί
ασπρίσαν τα μαλλάκια της κι εχάρη….

Τα μπουμπουκάκια επέφτανε χαλάζι
Σα το ‘κοψε να το σφιχταγκαλιάσει-
κι έτσι ανθοστόλιστη, είχε αναγαλλιάσει.

Χωρίς την πικρομήνυτη χιονιά
που την ψυχή μας κάνει να δειλιάζει
ή ξέγνοιαστη να νοιώσει, ομορφονιά…

Ανθισμένες αμυγδαλιές στον ιερό ναό Τιμίου Σταυρού στο Αγιασμάτι (Κύπρος) και στην ελληνική ύπαιθρο (δεξιά)

Η αμυγδαλιά
Κώστας Μόντης

Καθ’ ην στιγμήν εμείς συζητάμε ακόμα
η αμυγδαλιά άναψε ήδη ντόμπρα τα κεράκια της
κι ανήρτησε σε κoινή θέα τις πρoθέσεις της.
Ω ναι, τoυλάχιστo oι πoιητὲς
ας μην τη λέμε «τρελλή»
πoυ πήρε την απόφαση,
τoυλάχιστo oι πoιητές ας μην τη λέμε «τρελλή»
πoυ επωμίσθηκε τις ευθύνες της,
πoυ διεκινδύνευσε τη νoημoσύνη της
στα όμματα των δειλών,
πoυ διεκινδύνευσε τη νoημoσύνη της
στα όμματα των ανίδεων,
στα όμματα τωv θερκoκηπίων.

Λουκάς Σταύρου, Ανθισμένες αμυγδαλιές στο Όμοδος, 2016 (lukestavrou.com)

Λουκάς Σταύρου, Ανθισμένες αμυγδαλιές στο Όμοδος, 2010 (lukestavrou.com)

Ανοιξιάτικο τοπίο της Κύπρου με ανθισμένες αμυγδαλιές

Η μυγδαλιά
Νίκος Γκάτσος

Μ’ ένα μου φιλί μυγδαλιά, μυγδαλίτσα μου
Μ’ ένα μου φιλί ψήλωσες πολύ.
Και άπλωσες κλωνιά μυγδαλιά, μυγδαλίτσα μου
Και άπλωσες κλωνιά μες τη γειτονιά.

Τώρα με κοιτάς και φεύγεις μυγδαλιά μου
Τώρα με κοιτάς και δεν με χαιρετάς
Πρόσεξε καλά στο λέω μυγδαλιά μου
Πρόσεξε καλά μην πέσεις χαμηλά.
Ψήλωσες πολύ μυγδαλιά, μυγδαλίτσα μου
Ψήλωσες πολύ μ’ ένα μου φιλί.

Τώρα με κοιτάς και φεύγεις μυγδαλιά μου
Τώρα με κοιτάς και δεν με χαιρετάς
Πρόσεξε καλά στο λέω μυγδαλιά μου
Πρόσεξε καλά μην πέσεις χαμηλά.

Μ’ ένα μου φιλί μυγδαλιά, μυγδαλίτσα μου
Μ’ ένα μου φιλί ψήλωσες πολύ.
Και άπλωσες κλωνιά μυγδαλιά, μυγδαλίτσα μου
Και άπλωσες κλωνιά μες τη γειτονιά.

Μ’ ένα μου φιλί μυγδαλιά, μυγδαλίτσα μου
Μ’ ένα μου φιλί έγινες πουλί.
Και άνοιξες φτερά μυγδαλιά, μυγδαλίτσα μου
Και άνοιξες φτερά σε βαθιά νερά.

Λουκάς Σταύρου, Τοπίο με αμυγδαλιές και κυπαρίσσια

Το Αμύγδαλο του Κόσμου
Οδυσσέας Ελύτης

Έλα τώρα
δεν πα’ να μην αρέσεις
το παν είναι η ρότα σου
κόντρα στην κοινωνία τούτη
την ανασχετικήν ηλιθιότητα
σγουρά μαλλιά που βγάνουνε σπινθήρα
τόμου τα χτενίσεις
θαύμα
έλα μπρος δεύτερε και κρυφέ
μου εαυτέ καιρός
να προφέρεις με δέος τα λόγια
που αρμόζουν στην περίσταση
και δη τα ωραία και τ’ απαγορευμένα
ποίηση
πού μα πού λοιπόν
δένει μια τέτοια λάμψη τον καρπό της;

κάτι το δίχως άλλο
πρέπει με τρόπο να ‘χει αφαιρεθεί
από την υδρόγειο
για ν’ ασθμαίνει τόσο
να χλωμιάζει
και το πένθος ν’ απλώνεται
άδικα των αδίκων
το αμύγδαλο του κόσμου
πάλλει μες στα φυλλώματα
του Παραδείσου ερήμην
πάλλω κι εγώ μέσα στα λόγια που εν αγνοία μου αφαιρώ
από κάποιο τέλειο επίτευγμα
ώσπου τέλος μου απομένουν
δύο ή τρεις ορθές κολόνες
και στους τοίχους μια νωπογραφία
θα ‘λεγες Κρητομινωική (εάν στο αναμεταξύ
δεν μου είχαν απαλείψει
τις θάλασσες και τις ωραίες εκείνες γυμνόστηθες γυναίκες)
σώζονται ακόμη κάτι κρίνοι
ασύλληπτοι από τους συγχρόνους μου
όπως άλλωστε και οι στίχοι αυτοί:
μία έκλειψη ολική
την ώρα που κοιμούνται οι πάντες μες στ’ Αστεροσκοπεία.

(«Τρία Ποιήματα με Σημαία Ευκαιρίας», εκδ. Ίκαρος)

Λουκάς Σταύρου, Πρώτη άνοιξη στο Όμοδος

Πικραμύγδαλο
Ανδρέας Αγγελάκης

Φίλησέ με ξανά και μίλα μου- πάει καιρός
που δε με φίλησε κανένας, όπως γίνεται
με τους συφιλιδικούς ή με τους γέρους-
ξέρεις εσύ, όπως παλιά που ανέβαινε η ψυχή
στα χείλη και γιόμιζε το στόμα μας σάλιο,
πικραμύγδαλο και κείνο τον ήχο μες στη γλώσσα μας
τον υπόκωφο σαν το κρυφό νερό κάτω απ’ τα φύλλα,
που διάλεγε η καρδιά να πει τα όσα ανομολόγητα.
Έτσι- τώρα βάλε τα χέρια σου στο στήθος
καθώς το συνηθίζεις κι άσε με να σε κοιτάω
ντροπαλά, βαρύς απ’ το δαφνόφυλλο και το φιλί σου.

(«Το δωμάτιο», 1977)

Helen Lavinia Cochrane, Ανθισμένες αμυγδαλιές στη Μαγιόρκα

Mikhail Nesterov, Ανθισμένη αμυγδαλιά στο Capri, 1908

Όλες οι παραμονές Χριστουγέννων ένα αμύγδαλο πικρό
Μαρία Κέντρου – Αγαθοπούλου

Ευτυχώς σκοτεινιάζει κι απόψε
Το μωσαϊκό της κουζίνας μου
Δείχνει κιόλας μεσάνυχτα
Μ’ εκείνο το ένδοξο άσπρο – μαύρο
Μου πέφτει ένα αμύγδαλο
Το ψάχνω πάνω στο άσπρο – μαύρο
(Πάντα προς το μαύρο κλείνει η αφή των πραγμάτων).

Τα πόδια μου στο δόκανο
Να σε δω να υποφέρεις αληθινά
Ακόμα έχεις απάνω σου ένα κλάμα ψυχρό
Ένα χαμόγελο ψεύτικο
Κάθισε κοντά μου και πες μου τι βλέπεις

Μες στον παλιό καθρέφτη
Όλες οι καμπάνες σημαίνουν Χριστούγεννα.

Κι εγώ δεν έχω τίποτε άλλο να ζήσω
Πάρεξ τη γεύση ενός αίματος που αρνούμαι να πιω
Αν μη τι άλλο εγώ πέταξα το σώμα μου
Μες στην αγάπη όπου σαπίζει τώρα
Με λογική και σύνεση με θεία παραδοχή
Την τρέλα τη μαθαίνει κανείς μέσα σε μια στιγμή.

John William Godward, Τοπίο με ανθισμένη αμυγδαλιά, 1876

Lucien Pissarro, Αμυγδαλιές στο Le Lavandou

Άνοιξης προμήνυμα
Αρετή Γουργιώτου

Αγριοκαίρι!
Ελπίδας μαντατοφόρος ένα κλωνί μυγδαλιάς.
Ο ροζανθός του υποσχετικά το άρωμα απλώνει,
διώχνοντας του χειμώνα την μουντάδα.
Δεν το έκοψες!
Κόβεται η ζωή;
Η ζωή να ανθίζει δικαιούται.
Σκύβοντας χρώμα φυλάκισες και μυρουδιά.

Αίφνης,
τα νέφια δραπέτευσαν,
ο άνεμος κόπασε,
αχνογέλασε ο ήλιος,
η καρδιά ζεστάθηκε,
προσκυνητές στης μυγδαλιάς το ίδωμα!
Κι εκεί, στο βάθος του ορίζοντα,
πινελιέςτης Ίριδας προμήνυσαν την Άνοιξη.

Γεώργιος Ιακωβίδης, Αμυγδαλιές

Στης μυγδαλιάς τον ανθό
Αρετή Γουργιώτου

Ευλαβικά στέκομαι εμπρός σου,
μικρή μου αμυγδαλιά.
Μπούσουλας ζωής το σθένος σου!
Χιονιάς παραμονεύει κι ο άνεμος καραδοκεί.
Συ, όμως, βάφεις με το ροζ της ελπίδας το ντύμα σου
και απλώνεις τους ανθούς σου
κόντρα στον καιρό.
Ίδωμα σαγήνης κι ευωδιά μεθυστική!
Κι όταν ο άνεμος τα κλαριά σου λυγίζει
κι οι χιονονιφάδες ερωτικά σε σμίγουν,
εσύ χαμόγελα σκορπίζεις με αφοβιά.

Μάθε μου, προμηνύτρα της Άνοιξης,
τ’ αγριοκαίρια ν’ αγαπήσω!
Δείξε μου πώς ν’ ανθίζω
στις βαρυχειμωνιές!

Angela Sullivan, Almond Blossom

Tivadar Kosztka Csontvary, Ανθισμένη αμυγδαλιά στην Ταορμίνα, 1902

Tivadar Kosztka Csontvary, Τοπίο της Ιταλίας με ανθισμένη αμυγδαλιά, 1902

Τότε που σ’ είδα νάρχεσαι
Λάμπρος Πορφύρας

Τότε που σ’ είδα να ‘ρχεσαι
με τ’ άγια χελιδόνια
τότε και μόλις ένοιωσα
για ποια χαρά μιλούσαν
μέσα στα φύλλα τα πουλιά,
τα πνεύματα στα κλώνια
κι οι πεταλούδες που στο φως
νιογέννητες ξυπνούσαν.
Το μονοπάτι εδιάβαινες
κι είχες μια λάμψι τόση,
με τέτοιαν άνθινη ομορφιά
στο νοτισμένο χώμα,
που δίχως άλλο, η Άνοιξι
θα σ’ είχεν ανταμώσει
και κάτω απ’ τις αμυγδαλιές
σε φίλησε στο στόμα.

(Περιοδικό «Γυναίκα», τεύχος 1/Φεβρ. 1950, Αθήνα)

Henri Manguin, Ανθισμένες αμυγδαλιές, 1907

Γιάννης Σταύρου, Αμυγδαλιές

Ανθισμένες αμυγδαλιές στον Λιμνάτη της Κύπρου και στο Γαλαξείδι

Παροιμίες της Αμυγδαλιάς

«Η καλή αμυγδαλιά ανθίζει το Γενάρη και βαστάει τα αμύγδαλα μέχρι τον Αλωνάρη»

«Αν πρώιμα η αμυγδαλιά ανθίσει το Δεκέμβρη , βαρύς χειμώνας κι όψιμος θε να ‘ρθει να μας εύρει».

Δημοτικό τραγούδι

Καθώς υποδεχόμαστε την άνοιξη, πρώτη η αμυγδαλιά μπουμπουκιάζει και στολίζεται με τα υπέροχα, ροδόλευκα και μυρωμένα άνθη της, ενώ σιγά – σιγά και τα υπόλοιπα δέντρα την ακολουθούν! Ένα από τα ωραιότερα παραδοσιακά τραγούδια μας, με αυτό το θέμα, έρχεται από τη Μακεδονία: «Άνοιξαν τα δέντρα ν’ ούλα κι οι αμυγδαλιές». Το τραγούδι ανήκει στη μουσική παράδοση των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης, ενώ διάφορες παραλλαγές του συναντάμε και σε άλλα μέρη της πατρίδας μας.

Άνοιξαν τα δέντρα ν’ ούλα

Άνοιξαν τα δέντρα ού ν’ ούλα κι οι αμυγδαλιές,
αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ.
Άνοιξι κι ‘γώ η μπαχτσέ ν’ ές μου μόν’ παράμουρφα,
αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ.

Ανιβαίνου κατιβαί ν’ αίνου μέσα στου μπαχτσέ,
αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ.
Βρίσκω κόρη να κοιμά ν’ άτι, μόν’ κι μοναχή,
αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ.

Έσκυψα να τη φιλή ν’ ήσου, δε μι δέχτηκι,
αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ.
Ρίχνου μάλαμα κι ασή, ν’ ήμι χαμουγέλασι,
αλήθεια ν’ αγάπη μου σι’ αγαπώ.

(Παραδοσιακό Μακεδονίας)

Αμυγδαλάκι τσάκισα (Αϊδίνικος)

Χίλια καλωσορίσατε φίλοι μου αγαπημένοι.
Παρέα μου χαρούμενη και καλοκαρδισμένη.
Αμυγδαλάκι τσάκισα και μέσα σε ζωγράφισα
αμυγδαλοτσακίσματα σου στέλνω χαιρετίσματα.

Ας τραγουδήσω κι ας χαρώ του χρόνου ποιος το ξέρει.
Αν θα πεθάνω ή αν ζωή ή θα μαι σ’ άλλα μέρη.
Αμυγδαλάκι τσάκισα και μέσα σε ζωγράφισα
αμυδγαλοτσακίσματα σου στέλνω χαιρετίσματα.

(Παραδοσιακό Αϊδινίου Μικράς Ασίας)

Σε άλλο δημοτικό μας τραγούδι και πάλι ηρωίδα η αμυγδαλιά, που ακούει το παράπονο και τον καημό της νέας γυναίκας για τον αγαπημένο της που την λησμόνησε:

Άνθισε και πάλι η αμυγδαλιά

Άνθισε και πάλι η αμυγδαλιά,
εκεί που μου ‘χες δώσει όρκους και φιλιά.
Την αμυγδαλιά κοιτάζω, κλαίω και αναστενάζω.
Αυτή είναι ανθισμένη, μα εσύ μ’ έχεις ξεχασμένη.

Στον ίσκιο της αμυγδαλιάς πήγα να πω τραγούδια,
Με δάκρυα την πότισα και πέσαν τα λουλούδια.
Την αμυγδαλιά κοιτάζω, κλαίω και αναστενάζω.
Αυτή είναι ανθισμένη, μα εσύ μ’ έχεις ξεχασμένη.

Ξέχασες την αμυγδαλιά, τους όρκους που ‘χες κάνει.
Μου ‘λεγες τα λουλούδια της θα βάζαμε στεφάνι.
Την αμυγδαλιά κοιτάζω, κλαίω και αναστενάζω.
Αυτή είναι ανθισμένη, μα εσύ μ’ έχεις ξεχασμένη.

Κι ένα νεώτερο τραγούδι:

Γλυκό μου πικραμύγδαλο

Γνώριμες πέτρες σκοτεινές
του χωρισμού θεμέλια
Βόλτες μου μόνες κι ορφανές
σε τρυγημένα αμπέλια.
Γλυκό μου πικραμύγδαλο
και που δε σ’ έχω ψάξει
Με το δικό σου αντίλαλο
έχει η σιωπή μου αλλάξει.

Ποιος σκόρπισε το χώμα που πάτησα εδώ
κι άλλαξε η γη μου χρώμα κι η νύχτα μου σταυρό.
Ανήμερό μου σώμα, κοίτα να μη σωθώ
να ’χω ένα λόγο ακόμα, να μη σε βαρεθώ.
Γλυκό μου πικραμύγδαλο
στο παρανάλωμά σου
με τη φωτιά σου αντίπαλο
έρχομαι πιο κοντά σου.

Ανήμερο μου σώμα, κοίτα να μη σωθώ
Να ’χω ένα λόγο ακόμα, να μη σε βαρεθώ.

(Στίχοι: Κώστας Φασουλάς, Ερμηνεία: Γιάννης Διονυσίου, Μουσική: Φώτης Σιώτας)

Παιδική κατασκευή με αμυγδαλιά

Η παιδική ηλικία ανέκαθεν γοητεύεται από την τόλμη και την ομορφιά της αμυγδαλιάς, που αποτελεί πηγή έμπνευσης για ποικίλες, λιλιπούτειες δημιουργίες και κατασκευές. Εδώ επιλέξαμε και σας παρουσιάζουμε μια απλή κατασκευή για να δημιουργήσουν οι μικροί μας φίλοι τον δικό τους πίνακα με την αμυγδαλιά:

Υλικά

20-30 ψημένα ποπ – κορν
Ένα χαρτόνι μεγέθους Α4
Ροζ τέμπερα
Πινέλο ζωγραφικής
Μαρκαδόρους
Κόλλα υγρή

Διαδικασία

Εκτυπώνουμε το δέντρο ή το ζωγραφίζουμε μόνοι μας στο χαρτόνι μας. Απλώνουμε την κόλλα στα κλαδιά και τοποθετούμε σε διάφορα σημεία τους τα ποπ-κορν. Πιέζουμε ελαφρά τα ποπ κορν στο χαρτί και περιμένουμε να κολλήσουν καλά. Στη συνέχεια μπογιατίζουμε απαλά τα ποπ-κορν με ροζ τέμπερα σε κάποια σημεία τους. Το έργο μας είναι έτοιμο!

Συνταγές ..αμυγδάλου!

Βασικό και αγαπημένο υλικό της ζαχαροπλαστικής, το αμύγδαλο φέρνει την άνοιξη και στην κουζίνα μας, με το φίνο άρωμά του και τις μοναδικές γευστικές απολαύσεις που χαρίζει! Από τις πολλές και υπέροχες παρασκευές με βάση το αμύγδαλο, που υπάρχουν, διαλέξαμε έξι (6) και σας τις παρουσιάζουμε, για να συμπληρώσουν ξεχωριστά το γιορτινό και το οικογενειακό σας τραπέζι: 1. Αμυγδαλωτά, 2. Γάλα Αμυγδάλου, 3. Λικέρ Αμυγδάλου, 4. Τούρτα αμυγδάλου, 5. Ανδριώτικα αμυγδαλωτά, και 6. Κυπριακά αμυγδαλωτά. Καλή επιτυχία!

1. Αμυγδαλωτά

Υλικά

240 γρ. ζάχαρη άχνη
250 γρ. αμύγδαλα τριμμένα
3 αυγά (μόνο τα ασπράδια)
12 αμύγδαλα μισά (προαιρετικά)
3-4 σταγόνες εσάνς πικραμυγδάλου (προαιρετικά)

Διαδικασία

Σε μεγάλο μπολ ανακατεύουμε τα αμύγδαλα με τη ζάχαρη. Χτυπάμε τα ασπράδια σε μαρέγκα. Προσθέτουμε, αν θέλουμε, το άρωμα. Ρίχνουμε προσεκτικά το μείγμα του αμυγδάλου στη μαρέγκα και ανακατεύουμε απαλά, να ενσωματωθούν τα υλικά. Στρώνουμε τη λαμαρίνα με λαδόχαρτο ψησίματος. Βάζουμε το μείγμα σε κορνέ και σχηματίζουμε στρογγυλά ή στενόμακρα μπισκότα. Με προσοχή, βουτάμε ένα πινέλο σε νερό και περνάμε από πάνω τα μπισκότα. Διακοσμούμε καθένα με μισό αμύγδαλο. Ψήνετε σε προθερμασμένο φούρνο, στους 170 βαθμούς, μέχρι να ροδίσουν ελαφρά. Βγάζουμε τα αμυγδαλωτά από τον φούρνο, αφήνουμε να κρυώσουν και φυλάμε σε αεροστεγές κουτί. Καλή επιτυχία!

2. Γάλα αμυγδάλου

Το γάλα αμυγδάλου παρασκευάζεται πολύ εύκολα, με γλυκά αμύγδαλα και νερό, που χτυπάμε μαζί στο μπλέντερ:

Υλικά

Μία κούπα αμύγδαλα, ωμά, ανάλατα
4 κούπες εμφιαλωμένο νερό

Διαδικασία

Βάζουμε τα αμύγδαλα σε νερό για 6- ώρες να μουλιάσουν. Κατόπιν, τα στραγγίζουμε, τα ρίχνουμε μαζί με το εμφιαλωμένο νερό στο μπλέντερ και τα χτυπάμε για 1-2 λεπτά. Στη συνέχεια περνάμε το γάλα μας από ένα σουρωτήρι ή μια λεπτή μουσελίνα ή τουλοπάνι και το γάλα μας είναι έτοιμο! Καλή επιτυχία!

Μικρές συμβουλές:
– Προαιρετικά, μπορούμε να προσθέσουμε στο γάλα μας: μέλι, πετιμέζι, κανέλα, σταφίδες, χουρμάδες και άλλα υλικά της αρεσκείας μας.
– Δεν πετάμε την αμυγδαλόψιχα που μας έμεινε, καθώς μπορούμε να την αξιοποιήσουμε σε γλυκά και κέικ, αλλά και για να παρασκευάσουμε μάσκες ομορφιάς!

3. Λικέρ αμυγδάλου (Amaretto)

Υλικά

½ λίτρο αλκοόλ 90°
½ λίτρο νερό
350 γρ. ψιλή ζάχαρη (κρυσταλλική ή άχνη)
250 γρ. αμύγδαλα

Διαδικασία

Ξεφλουδίζουμε τα αμύγδαλα, τα ψιλοκόβουμε ή τα τρίβουμε σε όσο πιο μικρά κομματάκια μπορούμε και τα βάζουμε σε ένα γυάλινο βάζο να μουλιάσουν, να «ψηθούν», μέσα στο αλκοόλ. Κλείνουμε ερμητικά το βάζο και το αφήνουμε να ξεκουρασθεί σε σκοτεινό, στεγνό και δροσερό μέροςν για έναν μήνα, αναδεύοντάς το ανά διαστήματα. Στο τέλος αυτού του χρονικού διαστήματος, βάζουμε σε κατσαρολάκι το νερό με τη ζάχαρη και, όταν αρχίσει να βράζει, το αφήνουμε για λίγα λεπτά, μέχρι να πάρουμε ένα σιρόπι. Φιλτράρουμε το εκχύλισμα αλκοόλ και αμυγδάλων, αρχικά με ψιλό σουρωτήρι (για να κατακρατηθούν τα περισσότερα και πιο μεγάλα κομμάτια του αμυγδάλου) και στη συνέχεια, για δεύτερη φορά, αφού του έχουμε βάλει και ένα καθαρό και πολύ ψιλό τούλι εσωτερικά (για να κατακρατήσει και τα μικρότερα αιωρούμενα στερεά κομματάκια). Προσθέτουμε το σιρόπι μας στο φιλτραρισμένο εκχύλισμα. Είναι σημαντικό ν’ αφήσουμε το σιρόπι να κρυώσει (σε θερμοκρασία περιβάλλοντος) πριν το προσθέσουμε στο αλκοόλ, εάν θέλουμε ένα λικέρ πραγματικά διαυγές και φωτεινό. Αδειάζουμε σε μπουκάλι και το αφήνουμε σε δροσερό και στεγνό μέρος για 90-100 ημέρες πριν το καταναλώσουμε. Καλή επιτυχία!

4. Τούρτα αμυγδάλου

Η τούρτα αμυγδάλου είναι κλασική και λατρεμένη! Θα χρειαστούμε ένα αφράτο παντεσπάνι, μια πλούσια κρέμα ζαχαροπλαστικής, μια ντελικάτη σαντιγύ και άφθονο αμύγδαλο!

Υλικά

Για το παντεσπάνι

40 gr. αλεύρι φαρίνα
100 gr. ζάχαρη
4 μέτρια αυγά
½ κουταλάκι του γλυκού baking powder
1 κουταλάκι του γλυκού υγρή βανίλια

Για το Σιρόπι

150 gr. ζάχαρη
130 ml. νερό
20 ml. λικέρ Kirsch (κιρς)

Για την Κρέμα Ζαχαροπλαστικής

2 κουταλιές της σούπας κορν φλάουρ
2 κουταλιές της σούπας αλεύρι
350 ml. γάλα φρέσκο
80 gr. ζάχαρη
4 κρόκους αυγών
1 κουταλιά της σούπας υγρή βανίλια

Για τη Σαντιγύ

600 ml. κρέμα γάλακτος
4 κουταλιές της σούπας ζάχαρη άχνη
3 κουταλιές της σούπας golden syrup
1 κουταλάκι του γλυκού υγρή βανίλια
1 κουταλιές της σούπας λικέρ κιρς

Για τη Διακόσμηση

Αμύγδαλο φιλέ και κροκάν
Φράουλες
Κερασάκια μαρασκίνο

Διαδικασία

Αρχικά χτυπάμε τη σαντυγί να παγώσει, συνεχίζουμε με το παντεσπάνι και τέλος ετοιμάζουμε την κρέμα ζαχαροπλαστικής.

Για τη σαντυγί: Βάζουμε την κρέμα σε μεταλλικό μπολ, τη σκεπάζουμε με μεμβράνη και την αφήνουμε στην κατάψυξη για 30 λεπτά. Κατόπιν χτυπάμε την κρέμα με τη βανίλια μέσα στο κρύο μπολ, προσθέτουμε την άχνη, το golden syrup και το κονιάκ ή το κιρς μέχρι να πήξει και να γίνει σαντιγύ. Σκεπάζουμε με μεμβράνη και αφήνουμε στο ψυγείο μέχρι να τη χρησιμοποιήσουμε.

Για το παντεσπάνι: Χτυπάμε τα αυγά με τη ζάχαρη και τη βανίλια ν’ αφρατέψουν. Κοσκινίζουμε το αλεύρι και το μπέικιν και τα προσθέτουμε σταδιακά στο μείγμα, ανακατεύουμε ελαφρά με σπάτουλα να ομογενοποιηθεί το μείγμα. Βουτυρώνουμε και αλευρώνουμε μία φόρμα ή ένα τσέρκι περίπου 25 εκ. Ψήνουμε για 20 λεπτά στους 180°C. Αφήνουμε να κρυώσει πριν το κόψουμε.

Για την κρέμα ζαχαροπλαστικής: Χτυπάμε στο μίξερ τη ζάχαρη, το αλεύρι, το κόρν φλάουρ, τις βανίλιες και τους κρόκους ν’ αφρατέψουν για 2 λεπτά περίπου σε δυνατή ταχύτητα. Βάζουμε το γάλα σε κατσαρόλα να ζεσταθεί, μόλις ζεσταθεί ελαφρά (προσοχή μη βράσει), προσθέτουμε το 1/3 από το γάλα στο μείγμα που ετοιμάσαμε και ανακατεύουμε να ομογενοποιηθεί. Μόλις πάρει το υπόλοιπο γάλα 1-2 βράσεις, προσθέτουμε το μείγμα στο γάλα και ανακατεύουμε με σύρμα μέχρι να πήξει, σε χαμηλή φωτιά. Μεταφέρουμε το μείγμα σε καθαρό μπολ, σκεπάζουμε με μεμβράνη (για να μην πιάσει κρούστα) και την αφήνουμε στην άκρη μέχρι να τη χρησιμοποιήσουμε.

Για το σιρόπι: Βάζουμε τη ζάχαρη και το νερό σε ένα κατσαρολάκι και βράζουμε για 5 λεπτά. Μόλις το κατεβάσουμε προσθέτουμε το κιρς και αφήνουμε να κρυώσει λίγο πριν το χρησιμοποιήσουμε.

Εν συνεχεία, κόβουμε το παντεσπάνι σε τρία (3) ίδια οριζόντια κομμάτια. Ραντίζουμε με το σιρόπι το πρώτο κομμάτι να βραχεί καλά. Παίρνουμε την κρέμα ζαχαροπλαστικής, προσθέτουμε 2 μεγάλες κουταλιές της σούπας σαντιγύ, το κροκάν και ανακατεύουμε να ομογενοποιηθεί. Στρώνουμε όλη την κρέμα στο παντεσπάνι και πασπαλίζουμε με λίγο αμύγδαλο φιλέ. Ραντίζουμε με το σιρόπι το δεύτερο κομμάτι παντεσπάνι να βραχεί καλά και στρώνουμε τη μισή σαντιγύ (την υπόλοιπη τη βάζουμε στο ψυγείο ξανά). Τοποθετούμε από πάνω και το τελευταίο κομμάτι από το παντεσπάνι και ραντίζουμε με το σιρόπι. Καλύπτουμε όλη την επιφάνεια της τούρτας και τα πλαϊνά με σαντιγύ και πασπαλίζουμε παντού με το αμύγδαλο. Γαρνίρουμε με την υπόλοιπη σαντιγύ κάνοντας σχέδια με κορνέ, τοποθετούμε τις φράουλες, τα μαρασκίνο και τέλος αφήνουμε την τούρτα στο ψυγείο να κρυώσει 3-4 ώρες. Καλή επιτυχία!

5. Αμυγδαλωτά Άνδρου

Στην Άνδρο τα παραδοσιακά αμυγδαλωτά συνοδεύουν το χριστουγεννιάτικο τραπέζι και κάθε γιορτινή εκδήλωση. Απλά ως προς τα υλικά και την παρασκευή τους και με μεγάλη αντοχή στο χρόνο ως προς τη διατήρησή τους, αποτελούν το πιο δημοφιλές γλύκισμα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και μια φημισμένη λιχουδιά που σπεύδουν να γευτούν και να πάρουν μαζί τους όλοι οι επισκέπτες του νησιού! Είναι επίσης το πατροπαράδοτο κέρασμα που προσφέρεται στους γάμους και στα βαφτίσια που τελούνται στο νησί. Η συνταγή που ακολουθεί είναι η παραδοσιακή συνταγή της γιαγιάς μας Σοφίας Μανέττα – Παυλάκη από το Κόρθι της Άνδρου, με την οποία η οικογένειά μας παρασκευάζει τα Ανδριώτικα αμυγδαλωτά εδώ και πάνω από 100 χρόνια!

Υλικά (για 30-35 κομμάτια)

800 γρ. αμύγδαλα ολόκληρα, ξασπρισμένα
400 γρ. ζάχαρη
4 ασπράδια
Ανθόνερο
Άχνη ζάχαρη για το πασπάλισμα

Διαδικασία

Αλέθουμε τα αμύγδαλα στο μπλέντερ καλά, να γίνουν σαν αλεύρι (πούδρα). Δεν τα βάζουμε όλα μαζί, αλλά λίγα – λίγα σε 3-4 δόσεις για να χτυπηθούν καλά. Χτυπάμε τα ασπράδια σε μαρέγκα. Ανακατεύουμε σε ένα μπολ καλά τα αλεσμένα αμύγδαλα με τη ζάχαρη. Ρίχνουμε και τα χτυπημένα ασπράδια και ζυμώνουμε όλα μαζί τα υλικά. Πλάθουμε μικρά μπαλάκια σε σχήμα αβγού. Τα βάζουμε σε αντικολλητικό ταψί (ή σε λαμαρίνα με αντικολλητικό χαρτί) και τα ψήνουμε στον φούρνο για 30 λεπτά περίπου, στους 180 βαθμούς Κελσίου, μέχρι να ροδίσουν ελαφρά πάνω – κάτω. Τα βγάζουμε και τα αφήνουμε να κρυώσουν τελείως (για τουλάχιστον 8 ώρες). Αφού κρυώσουν, ραντίζουμε καλά απ’ όλες τις πλευρές τους τα αμυγδαλωτά με ανθόνερο (στο εμπόριο θα βρείτε συσκευασίες ανθόνερου που φέρουν ειδική αντλία για το ψέκασμα) και στη συνέχεια τα πασπαλίζουμε, απ’ όλες τις πλευρές τους, με μπόλικη άχνη ζάχαρη.

Μικρά μυστικά:
– Τα αμυγδαλωτά φυλάσσονται σε σκιερό, ξηρό μέρος φρέσκα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
– Αν θέλετε να προσφέρετε το γλύκισμα μετά από μέρες και έχει «ρουφήξει» τη ζάχαρη που ρίξατε αρχικά, με ένα μικρό σουρωτήρι πασπαλίστε το ξανά με άχνη ζάχαρη, λίγο πριν το σερβίρετε και θα γίνει σαν ολόφρεσκο! Καλή επιτυχία!

6. Κυπριακά Αμυγδαλωτά

Υλικά

500 γρ. (= 3 ½ φλ.) αμυγδαλόψιχα (όχι ασπρισμένη)
250 γρ. (= 2 και ¼ φλ.) ζάχαρη άχνη
2 κουταλιές της σούπας ανθόνερο
2 κουταλιές της σούπας μπράντι
1 κουταλιά της σούπας χυμό λεμονιού
1 φλυτζάνι (περίπου) ζάχαρη για το πασπάλισμα

Διαδικασία

Ασπρίζουμε τα αμύγδαλα: Τα ρίχνουμε σε ένα κατσαρoλάκι με νερό που βράζει (μόλις να τα σκεπάζει) και τα αφήνουμε να κοχλάσουν για 1 λεπτό. Τα στραγγίζουμε και τα αφήνουμε να κρυώσουν. Στη συνέχεια, τα πιέζουμε με τα δάχτυλα για να βγει η φλούδα τους. Αλέθουμε τα ασπρισμένα αμύγδαλα στο μπλέντερ με 3 κουταλιές από τη ζάχαρη άχνη, προσέχοντας να μη γίνουν πολτός. Κάθε τόσο, ανοίγουμε το καπάκι και τα ανακατεύουμε για να αλεστούν ομοιόμορφα. Αδειάζουμε τα αλεσμένα αμύγδαλα σε ένα μπολ και ανακατεύουμε μέσα όλα τα υπόλοιπα υλικά. Ζυμώνουμε καλά το μίγμα για να ομογενοποιηθεί και το πλάθουμε σε μικρές μπαλίτσες, όπως περίπου τα τρουφάκια σοκολάτας. Βάζουμε σε ένα δισκάκι ή πιάτο τη ζάχαρη και τα ρολάρουμε μέσα ένα – ένα. Αν θέλουμε, βάζουμε τα αμυγδαλωτά σε φορμάκια για τρουφάκια ή απλά σε στρώσεις με αντικολλητική λαδόκολλα ανάμεσά τους και τα κρατάμε στεγνά, κλεισμένα σε κουτί, σε δροσερό μέρος. Καλή επιτυχία!

Αμυγδαλιές στη Θεσσαλονίκη

Πηγές:
– «Αμυγδαλιά, πρωταγωνίστρια μύθων & Μούσα Τέχνης», σε: omorfizoi.gr
– Λίνα Παυλοπούλου, «Σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς, να είσαι σαν την αμυγδαλιά», σε: newsitamea.gr
– «Αμυγδαλιά», σε: gaiapedia.gr
– «20 αμυγδαλιές ανθίζουν στον καμβά διάσημων ζωγράφων», σε: antikleidi.com
– «Αμυγδαλιά», σε: antemisaris.gr
– «Η αμυγδαλιά στη λογοτεχνία και την τέχνη», σε: homouniversalisgr.blogspot.com
– «Υμνώντας την ομορφιά στο έργο του ποιητή Γεωργίου Δροσίνη», σε: kimintenia.wordpress.com
– «Η αμυγδαλιά του Οφρυνίου, σύμβολο αιώνας αγάπης, επιβίωσε εν μέσω Covid-19», σε: emvolos.gr
– «Ανθισμένη αμυγδαλιά», σε: el.wikipedia.org
– «Γιώργος Σεφέρης», σε: greek-language.gr
– «Ποια η σημασία του στίχου “να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα”; Πώς συνδέεται το τελευταίο δίστιχο με την πρώτη στροφή;», σε: stoxasmos-politikh.blogspot.com
– «Ο Μύθος της Φύλλιδας», σε: terrafyllida.gr
– «Γλυκό αμυγδαλωτά», σε: greekcook.gr
– «Φτιάχνουμε γάλα αμυγδάλου ή αμυγδαλόγαλα», σε: proionta-tis-fisis.com
– «Αλεύρι αμυγδάλου», σε: bachari.gr
– «Στάσου μύγδαλα».. Πώς γυρίστηκε η ταινία σταθμός “Κορίτσια στον ήλιο” στην Άνδρο», σε: enandro.gr
– «Στάσου Μύγδαλα»: Αυτό που κανείς δεν ήξερε για την επική ατάκα», σε: e-daily.gr
– «Στάσου, μύγδαλα», σε: efsyn.gr
– «Τούρτα αμυγδάλου», σε: funkycook.gr
– «Κυπριακά αμυγδαλωτά», σε: archive.philenews.com
– «Λικέρ αμύγδαλο (Αμαρέττο)», σε: sintagespareas.gr

«Ψήλωσες πολύ μυγδαλιά, μυγδαλίτσα μου
ψήλωσες πολύ μ’ ένα μου φιλί»
Νίκος Γκάτσος